Çocukların yiyecek tercihleri, ileri yaşlarda obeziteye yakalanma riskiyle ilişkili olabilir. Ebeveynler ve çocuklarla ilgilenen bakıcılar, onların yiyecek tercihlerini etkileyebilirler.
Obezite
Obezite hem genetik hem de çevresel faktörlerden etkilenen, karmaşık bir durum. Avrupa’da her beş çocuktan birisi aşırı kilolu veya obezite hastası.
Genler, aşırı kilolu olma eğilimini tanımlar. Diyet ve fiziksel aktivite de bu eğilimin, ne ölçüde gerçeğe dönüştüğünü belirler.
Araştırmacılar, çocukların diyetine, ebeveyn ve bakıcıların yiyecek tercihlerinin, doğrudan veya dolaylı olarak etkisi ile obezite riski arasında bir ilişki olduğunu varsayıyorlar.
Ebeveynler, çocukların eylemleri üzerinde küçük yaşlarda daha fazla kontrole sahip olduklarından, çocukların yiyecek seçimlerini etkileyebilirler.
Bebeklikte Tercihler
Bebeklerin belirli tatlara yönelik, doğuştan gelen tercihleri vardır. Tatlı yiyecekleri tercih eder ve acı yiyecekleri reddederler.
Büyürken, belirli yiyecekler konusunda seçici olabilirler.
Yaygın olarak reddedilen yiyecek kategorisi ise sebzelerdir. Ebeveynlerin daha az besleyici gıdaları kısıtlama ve besin zengini gıdaları yemeye zorlaması, ters etki yapıp sağlıksız alışkanlıklara ve ileri yaşlarda obeziteye yol açabilir.
Kısıtlama ve Baskı
Çocukların, sağlıklı alternatifleri seçmesini umarak yapılan yiyecek kısıtlaması, genellikle onların o yiyeceğe olan isteklerini artırır. Bazı araştırmalar, kısıtlayıcı ebeveynleri olan çocukların, ileride aşırı kilolu olma olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor. Kısıtlama, çocukları aç olmadıklarında da yemek yemeye yönlendirebilir. Bu da kendi kendini düzenleme yeteneğini engelleyebilir. Orta düzeyde bir kısıtlamaysa yararlı olabilir.
Bazı ebeveynler çocuklarına meyve ve sebze yemeleri için baskı yaparlar. Çocuklara baskı yapmak, genellikle onları belirli yiyecekleri yemekten caydırır ve yemek seçmelerine neden olur.
Ödül
Çocukları sağlıklı beslenmeleri için ödüllendirmek, ebeveynler arasında yaygın olan bir başka uygulama. Lezzetli bir yemekle ödüllendirmek, ödüllendirmenin amacını ortadan kaldırabilir. Ödül, onları yemeye teşvik etmeye çalışılan yiyeceklerin önüne geçer. Ayrıca ödüllendirme, çocukların sağlıklı beslenme için, içsel motivasyon geliştirmelerine izin vermez.
Rol Model
Çocuklar, etraflarındakilerin davranışlarını örnek alırlar. Bu nedenle, ebeveynlerinin yeme alışkanlıklarını benimsemeleri doğaldır.
Çevre etkisi, kısmen daha az ve zayıftır.
Çocukların, bir başkasının onları yediğini görerek, yeni yiyecekleri deneme ihtimalleri daha yüksektir. Ebeveynler çocuklarının yemeklerini deneyip keyif belirtileri gösterdiklerinde, çocukların o yemeği deneme ihtimali artar.
Ebeveynler, çocuklarını yiyecek çeşitliliğiyle erken yaşta tanıştırmalıdır.
Ebeveynler, çocuklarının yemek zamanında, zorbalığa kapılmadan, aktif olmalıdırlar. Aşağıdakilerden bazılarını veya tümünü yaparak, çocuklarının diyetlerini olumlu yönde etkileyebilirler:
- Çeşitli meyve ve sebzeler yiyerek olumlu bir rol model olmak.
- Katı yiyeceklere başladıklarında, besin değeri yüksek ve çeşitli yiyecekler vermek.
- Yemek saatlerini planlayıp ailece sofraya oturmak.
- Besleyici ancak cazip gelmeyen yeni yiyecekleri, en az 5-10 kez sunmak.
- Çocukların kendi kendilerini düzenlemelerine izin vermek.
- Meyve ve sebze veya yeni bir yemek yediklerinde, onları övüp gıda dışı bir ödül vermek.
- Orta derecede kısıtlama uygulamak.
- Baskı yapmadan teşvik etmek.
- Sebzeleri daha büyük porsiyonlarda veya ilk yemek olarak servis etmek.
- Şekli veya pişirme yöntemini değiştirerek, besinleri görsel olarak çekici hale getirmek.
Kaynak:
