Ramazan ayında açlık üzerine manevi ve sosyal bilgilere biyolojik öğretileri de katmaya ne dersiniz? Konumuz açlık hormonu olarak bilinen “ghrelin”. Nedir, ne işe yarar bu hormon? Ghrelin, mide boşken üretilen bir hormon. İnce bağırsak, beyin ve pankreasta üretiliyor. Kan dolaşımı yoluyla beyinde açlığı, ruh halini, susuzluğu ve vücuttaki diğer birçok önemli işlevi düzenleyen hormonlardan Hipotalamus’a yolculuk yapıyor.
Ghrelin’in birincil rolü iştahı düzenlemek olduğu için açlık hormonu diye anılıyor. Büyüme hormonu salgılamaya yarayan reseptörü bulunuyor. Aktive ettiğinde, bireyin yemek yemesine ve yağ depolamasına neden oluyor. Kilo vermeye çalışan veya yakın zamanda kilo vermiş kişilerde ghrelin seviyeleri genellikle daha yüksek seyrediyor, kilo kaybını sürdürmeyi zorlaştırabiliyor.
Ghrelin hormonu kişinin uyku/uyanıklık döngüsünü, tat alma duyusunu etkiliyor. Yüksek ghrelin düzeyi yiyecek ve alkol tüketimini de tetikleyebiliyor. Hormonunun farklı yönleri hala keşfe açık, örneğin; vücutta kalp sağlığını iyileştirmek, kas atrofisini önlemek ve kemik metabolizmasını etkilemek… gastrik asit salgısını tetiklemesi gibi
Yükselmesine ne sebep olur?
Ghrelin seviyeleri gün boyunca sıklıkla değişebiliyor. Mide boşken yükseliyor yemekten sonra düşüyor.
Bazı araştırmalar, obezite sorunu yaşayan bireylerin sürekli açlık hissine yol açabilen ve kilo vermeyi zorlaştırabilen yüksek ghrelin seviyesine sahip olduğunu gösteriyor. Diyet yapmanın ghrelin salgılanmasını uyardığı biliniyor. Dahası, diyetler “tokluk hormonu” olarak bilinen leptin düzeylerini de azaltabiliyor ve uzun vadede kilo vermeyi zorlaştırabiliyor. Mide ameliyatı geçiren kişilerin daha düşük ghrelin seviyelerine sahip olduğuna, bunun da kilo vermeyi kolaylaştırabildiğine işaret eden araştırma bulguları da var. Tüp mide ameliyatından sonra izlemeye alınan ghrelin düzeylerinin önemli ölçüde düştüğü kaydediliyor. Araştırmacılar durumun, ghrelin’in büyük ölçüde üretildiği midenin bir kısmının (gastrik fundus) tamamen çıkarılmasından kaynaklandığına inanıyor.
Bu hormon, stres dönemlerinde de daha yüksek olabiliyor. Yüksek ghrelin seviyelerinin vücut üzerinde anksiyolitik bir etkiye sahip olduğu düşünülüyor.
Kilo alımında tek etken bu mu?
Vücutta azalan ghrelin seviyeleri, kişinin iştahını azaltmaya, kilo alımını önlemeye veya kilo kaybını desteklemeye yardımcı olabiliyor. Kilo kaybını takiben kilo alımını tahmin etmek için ghrelin’deki değişiklikleri izlemenin tek başına yeterli olmayabilir. Davranış, fizyolojik ve çevresel faktörler de kilo alımında rol oynuyor.
Vücuttaki ghrelin seviyelerini doğal yollarla azaltarak kilo verme sürecinizi kolaylaştırmak istiyorsanız lif açısından zengin sağlıklı yemek yemeyi, yeterli protein tüketmeyi, egzersiz yapmayı, kaliteli uyumayı ve stresten uzak durmayı deneyebilirsiniz.
