Hepimiz birbirimizden farklıyız. Kişilik özelliklerimiz bizi biz yaparken aynı zamanda diğerlerinden de ayırıyor. Yapılan araştırmalar kişilerin mutluluğunu ve başarısını “Beş Büyük Faktör Kişilik” kuramıyla ilişkilendirerek açıklıyor. 60’lı yıllarda klinik araştırmalarla ortaya çıkan bu kavramlar, bugün de farklı çalışmaların bazını oluşturuyor ve ‘Büyük Beşli’ özelliklerine sahip kişilerin yaşamlarında daha mutlu oldukları ifade ediliyor.
“Büyük Beşli” ya da “Beş Büyük Faktör” olarak ifade edilen kuram kişinin nasıl düşündüğünü, hissettiğini ve davrandığını karakterize eden geniş kişilik özelliklerini anlatmak için kullanılıyor. Bazı psikologlar bazı özellikler için farklı isimler kullansalar da hiçbir kişiliğin yalnızca tek bir tiple tanımlanamayacağını ve çoğu insanın bir kombinasyona sahip olduğunu belirtmek gerekiyor.
Beş Büyük Faktör Nedir?
Deneyime açıklık: Yeni deneyimlere açık kişiyi tanımlar. Öğrenmeyi ve araştırmayı seven bu kişiler yaşadıkları yeni deneyimlerle hayal güçlerini, yaratıcılıklarını ve entelektüel seviyelerini artırırlar. Deneyimlerle gelişen iç görüleri vardır ve konfor alanlarını korkusuzca terk edebilirler. İlgi alanlarındaki zenginlik, merak, tekdüzelikten uzak durmak, farklı olanı aramaktan vazgeçmemek ve cesaretleriyle öne çıkarlar.
Sorumluluk: Hedef odaklı hareket eden ve mükemmeliyetçi kişileri ifade eder. Bu kişilerde öz disiplin gelişmiştir; duygularını ve dürtülerini rahat kontrol edebilirler. Hırs, azim, çalışkanlık, güvenilir ve tutarlı davranışlar en belirgin özelliklerdir.
Dışa dönüklük: Heyecanlı ve ilgi görmeyi seven sosyal kişiler için kullanılır. Bu kişiler çevresiyle kurduğu ilişkide katılımcıdır ve bu iletişimle beslenir. Neşeli, girişken, özgüveni yüksek, düşüncelerini rahatça ifade eden ve enerjik yapılarıyla kalabalık ortamlarda bulunmaktan keyif alır ve bu ortamların sunduğu fırsatlardan yararlanırlar.
Uyumluluk: Kurduğu ilişkilerde “iyi geçinmek isteyen ve özverili” davranan kişileri tanımlar. Şefkatli ve merhametli bir yapıları vardır; ayrıca itaatkâr ve naif olabilirler. Empati kurma becerileri gelişmiştir, toplumda saygı gördükleri gibi kendileri de farklı profillere saygı ile yaklaşırlar. Yardımseverlik, duyarlılık, nezaket, sadakat, sabır ve ölçülü davranışlar en belirgin özellikleridir.
Duygusal Denge: Duyguların kontrol edilebilmesini ve iyi yönetilebilmesini ifade eder. Kişinin duygusal dengesini sağlayan özellikleri de özşefkat, iyimserlik, cesaret, sükûnet ve kabullenmeyle duygusuyla ilişkilendirilir.
Sonuçlar ne söylüyor?
Yaşam memnuniyeti ile en güçlü şekilde ilişkilendirilen kişilik tipi, duygusal dengesi yüksek düzeyde olanlar. Duygusal açıdan istikrarı yakalayanlar genel olarak hayattan memnun hissetme olasılığı en yüksek olanlar. Araştırmacılar duygusal istikrarın hayatımızın tüm alanlarını etkilediğini belirtiyorlar.
Hollanda’da 2008’den 2019’a kadar süren ve 9.110 katılımcıyı kapsayan araştırma sonuçlarına göre; profesyonel hayattaki mutluluğun Sorumluluk ile sosyal hayattaki mutluluğun ise Dışa dönüklük ve Uyumlulukla yakından bağlantılı olduğu ortaya konuldu.
Ayrıca daha yüksek yaşam memnuniyeti ile ilişkilendirilen kişilik tipleri arasındaki bağlantılar, yaşla birlikte güçlenerek yaşam boyunca devam ediyor.
Çalışma, Amerikan Psikoloji Derneği’nin Kişilik ve Sosyal Psikoloji Dergisi’nde yayımlandı.
Kaynak: https://www.healthline.com/
