Florür suda, toprakta ve hatta bazı gıdalarda doğal olarak bulunan bir mineral. Ağız sağlığındaki rolü ise ilk kez 20. yüzyılın başlarında, sularında yüksek düzeyde florür bulunan toplumlarda diş çürümesi oranlarının daha düşük olduğunun gözlemlenmesiyle başladı.
1945 yılında ABD’deki Michigan eyaleti dünyada su kaynağını bilinçli olarak florlayan ilk yerleşim birimi oldu. Bu karar, o dönemde Ulusal Sağlık Enstitüleri ve halk sağlığı kuruluşlarıyla yapılan kapsamlı görüşmelerin ardından alındı. 11 yıl sonra elde edilen sonuçlar dikkat çekiciydi: florlama başladıktan sonra doğan çocuklar arasında çürük oranları %60’ın üzerinde düşmüştü.
Florür çoğu su kaynağında doğal olarak mevcuttur; ancak diş çürümesini önlemek için çok düşük konsantrasyonlarda bulunur, bu nedenle suya florür eklenir. Sudaki florürün 0,5-1,5 mg/L arasında olması sağlık açısından uygun olmakla birlikte bu dengenin şaşması sağlığı olumsuz etkileyebilir.
Florürün diş sağlığı için faydaları
Florür, dişlerin koruyucu dış tabakası olan diş minesini güçlendirir. Ayrıca dişleri ağızdaki bakteriler tarafından üretilen asitlere karşı daha dirençli hale getirir. Bu da modern toplumlarda bile yaygın bir sorun olan çürüklerin önlenmesine yardımcı olur. Florlama suyun tadını, kokusunu veya görünümünü etkilemez.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, suyun florlanması tüm yaş gruplarında çürükleri yaklaşık %25 oranında azaltıyor. Bu da özellikle diş bakımına veya diş macunu gibi florürlü ürünlere erişimde engellerle karşılaşan düşük gelirli topluluklar için önemli bir uygulama. Suyu florlamak, mevcut koşullarından bağımsız olarak herkesin yararlanmasını sağlıyor. Araştırmalar, florlama için harcanan bütçenin karşılığında toplumların diş tedavisi maliyetlerinde tasarruf sağladığını gösteriyor.
Florlama karşıtlığı
Faydalarına rağmen suyun florlanması zaman zaman tartışmalara da konu oluyor. Karşı çıkanlar genellikle bunun kişisel tercihleri ihlal ettiğini savunuyorlar; sonuçta pek çok kişi şebeke suyu içmeyi tercih etmiyor. Diğerleri ise florozis, kemik sorunları veya tiroid problemleri gibi potansiyel sağlık risklerine ilişkin endişelerini dile getiriyorlar.
Çocukluk döneminde aşırı florüre maruz kalmanın neden olduğu bir durum olan florozis, genellikle ana neden olarak gösteriliyor. Florozis, çoğu durumda dişlerde hafif beyaz lekeler şeklinde ortaya çıkıyor. Diğer taraftan şiddetli florozis dişlerde kahverengi lekelere veya çukurlaşmaya neden olabiliyor. Estetik bir sorun olan dental florozis, diş fonksiyonunu etkilemiyor veya rahatsızlığa neden olmuyor.
Peki ya diğer sağlık riskleri? Dünya Sağlık Örgütü’nün yanı sıra dünyanın dört bir yanında onlarca yıldır yapılan araştırmalar, florür seviyeleri önerilen sınırlar içinde tutulduğunda florlama ile ciddi sağlık sorunları arasında bağlantı kuran bir kanıt bulamadı.
Florür alternatifleri
Florürden kaçınmayı tercih edenler için farklı alternatifler var.
Florür içermeyen diş macunu bir seçenek, ancak florür içeren ürünlere kıyasla çürükleri önlemede daha az etkili. Kalsiyum bazlı diş macunları florür alternatifi olarak popülerlik kazansa da etkinlikleri konusundaki araştırmalar hala sınırlı.
Beslenme de çok önemli bir rol oynuyor. Şekerli atıştırmalıkları ve içecekleri azaltmak çürük riskini önemli ölçüde azaltabilir. Beslenme planına yeşil sebzeler, peynir ve yoğurt gibi yiyecekleri dahil etmek, tükürük üretimini uyararak ve diş minesini güçlendiren temel besinleri sağlayarak ağız sağlığını geliştirmeye yardımcı olabilir.
Florlama kişisel bir tercih olmalı mı?
Bazıları neden florürün diş macunu ve gargarada bırakılmadığını, insanlara kullanıp kullanmama özgürlüğü verilmesi gerektiğini savunuyor.
Bu bakış açısı anlaşılabilir olsa da halk sağlığının daha geniş hedeflerini göz ardı ediyor. Florlama, tuza iyot ya da süte D vitamini eklemek gibi düşünülebilir. Bunlar yaygın sağlık sorunlarını basit ve uygun maliyetli bir şekilde önleyen tedbirlerdir.
Florlanmış su olmadan, düşük gelirli topluluklar artan diş hastalıklarının yükünü taşımaya devam edecektir. Özellikle çocuklar daha fazla diş çürüğüne maruz kalacak, bu da ağrıya, okula gidilemeyen günlere ve masraflı tedavilere yol açacaktır.
Kaynak: https://theconversation.com/ – https://www.sakaaritim.com/icme-suyunda-florur/
