Balık yağını bu kadar özel kılan nedir? Balık yağı farklı vitaminler ve daha da önemlisi DHA ve EPA adını taşıyan Omega 3 yağ asitlerini içeriyor. Bu yağ asitlerini vücut kendi başına üretemiyor yani yediklerinden alması gerekiyor.
Omega 3 yağları, beyin fonksiyonlarının sağlıklı çalışması, vücudun gelişmesi ve enflamasyonun azalmasında önemli rol üstleniyor. Omega 3 eksikliğinde kardiyo vasküler sorunları, bazı kanser türleri ve kireçlenme gibi hastalıklar görülebiliyor.
Aslında bu önemli yağ asitleri, günlük beslenme içinde yenilen balıklarla karşılanabiliyor. Bu amaçla haftada 2 kez balık yenilmesi öneriliyor. Burada da somon, uskumru ve sardalya gibi Omega 3 bakımından daha zengin yağlı balıklar öne çıkıyor.
Tabii bir de keten tohumu, chia tohumu, ceviz ve balkabağı çekirdekleri gibi besinlerde DHA ve EPA’ya dönüşebilen bir çeşit Omega 3 yağı mevcut. Her yemeğe kolayca katılabilen bu besinlerin de gün içinde en az 2 kez tüketilmesi vücudun bu eksiğini tamamlayabiliyor.
Bilim tartışıyor
Vücudunuza Omega 3 yüklemeniz sizi tüm hastalıklardan koruyacak ve sağlıklı bir bedene kavuşacaksınız anlamına da gelmiyor… Amerika’da balık yağı takviyeleri, 1 milyar dolarlık bir pazar. Gıda şirketleri balık yağını süt, çikolata, kurabiye ve meyve suyu gibi yüzlerce farklı ürünün içeriğine ekliyor.
Diğer taraftan faydaları konusunda yapılan araştırmalar hala çelişkili. Örneğin 2013’te New England Journal of Medicine’de İtalyan bilim insanlarının bir çalışması, balık yağının zaten kalp krizi riski olan hastalarda bu riski azaltacak bir etkisi olmadığını açıkladı. Kanser konusunda ise bazı bilim insanları, yağlı balıkları fazla tüketmenin prostat kanseri başta olmak üzere farklı kanser türlerine iyi geldiğini söylüyor. Bunun tam tersini öne süren bir grup da aksi yönde açıklamalar yapıyor. Balık yağını takviye olarak, doktor yazmadan iyi gelir diye alıyorsanız, bu kararı yeniden gözden geçirmenizde fayda var.
6 alanda krı̇tı̇k
- Kalp sağlığı: Kalp hastalıklarında, sağlıklı protein yapısı nedeniyle balık tüketimi öneriliyor. Balık yağı, damarlarda plak oluşumu ve tıkanmayı kolaylaştıran trigliseritlerin azalmasını sağlıyor. Kalp krizi riskini düşürüyor.
- Beyin sağlığı: Omega 3 asitlerinden DHA, beynin hem gri hem beyaz bölgelerinde bulunuyor. Özellikle yaşamın ilk yıllarında ve çocuklukta beynin gelişiminde çok önemli bir besin olarak öne çıkıyor. Ancak yaş ilerledikçe Alzheimer gibi hastalıklarda balık yağının belirgin bir etkisi olup olmadığı henüz net değil, araştırmalar sürüyor.
- Otoimmün hastalığı: DHA’nın bağışıklık sistemi üzerinde etkisi yıllardır araştırılıyor. Eklem iltihabı, skleroz gibi bağışıklık sistemi hastalıklarının tedavisinde doktor kontrolünde kullanılması öneriliyor.
- Göz sağlığı: Omega 3 asitleri gözlerin ilk oluşumu aşamasında çok önemli rol oynuyor. Görme kaybına yol açan yaşa bağlı makula dejenerasyonunda da bu asitlerin alınması öneriliyor.
- Hamilelik: Beyin ve göz gelişimindeki önemi nedeniyle hamilelerin özellikle Omega 3 almaları tavsiye ediliyor.
- Prostat kanseri: The National Cancer Institute’un 2013’te yayınlanan bir makalesine göre Omega 3 asitleri yüksek olan erkeklerde prostat kanseri riski artıyor.
Derleme kaynak: Harvard Health Publishing, Harvard Medical School
