Doğru zamanda ve sürede kullanılan antibiyotikler insan sağlığı için son derece önemli tedavi araçları. Ancak yanlış kullanım antibiyotiklerin etkisinin azalmasına yol açıyor.
Antibiyotikler yaklaşık bir asırdan bu yana hayatımızda. Antibiyotiklerle tanışan insanlık bu sayede yaşam süresini uzatmayı başardı. İlk antibiyotik penisilin sayesinde pek çok hastalığın üstesinden gelindi. Ardından insanlık, streptomisin sayesinde tüberkülozla savaşını kazandı. Ancak antibiyotiklerin yaygınlaşmasıyla beraber gereksiz kullanımında da artış yaşanmaya başladı. Reçetesiz, doktor tavsiyesi olmaksızın alınıp düzensiz şekilde kullanılan antibiyotikler hastalıkları iyileştirmek yerine gelecekte o hastalıklara karşı en etkin silahımız olan antibiyotiklere karşı direnç geliştirmemize neden oluyor.
Doğru kullanım önemli
Araştırmalara göre ülkemizde normalin 4–5 katı antibiyotik tüketiliyor. Bu aşırı kullanımın temel nedeni doktora gitmeden, kendiliğinden antibiyotik kullanan hastalar. Bu yanlışlık ülkemize ve cebimize büyük bir maddi yük getirmekle kalmıyor, sağlığımıza da büyük zararlar veriyor. Bu konuda en çok yanlışı boğazı ağrıyanlar yapıyor. Boğazı ağrıyan çoğu kişi ilk fırsatta eline geçen bir antibiyotiğe başlayıp, şikayetleri geçince kesiyor. Oysa boğaz enfeksiyonlarında görülen ağrının sebebi çoğunlukla viral, yani antibiyotiklerin etkisinin olmadığı enfeksiyonlar.
Emin olun
Çoğunlukla boğaz ağrısı kısa zamanda geçer, burun akması başlar. Ancak doktor etkenin beta streptokok enfeksiyonu olduğundan emin olduysa veya boğaz kültürüyle bunu kanıtladıysa genelde 10–14 günlük “uygun” antibiyotik verilmesi gerekir.
İkinci yanlış ateşli vakalarda görülür. Ateşli vakaların da çoğu viral, yani antibiyotiğe gerek duyulmayacak vakalar. “1–2 antibiyotik aldım, iyileştim” gibi sözler gereksiz kullanımı ifade ediyor. Ateş önemli bir bulgu. Basit bir gribal enfeksiyonu gösterebileceği gibi ölüme bile götürebilecek menenjit gibi olayları, ameliyat gerekebilecek bir apandisiti, sağırlığa kadar gidebilecek kulak enfeksiyonunu da gösteriyor olabilir.
Tabii hastanın bunları ayırt etmesi mümkün değil. Bu sürede antibiyotik kullandıktan sonra doktora giden hastada kültür yapmanın anlamı kalmıyor ve doğru teşhisi koymak zorlaşıyor. Eksik veya yanlış antibiyotik kullanımı nedeniyle mikrop temizlenemezse, kalp ve eklem romatizması, kalp kapak hastalığı, böbrek yetmezliği gibi hayatı etkileyecek birçok hastalık ortaya çıkabilir.
