Türkiye’de ilk koronavirüs vakası tespit edildiğinde tarihler 11 Mart’ı gösteriyordu. Aradan geçen altı ayda dünya gündemdeki birinciliğini kimselere kaptırmayan Covid 19’la ilgili uzman uyarıları sürekli sonbahar aylarını işaret etti. Grip mevsiminin başlayacak olması, zatürre ve buna bağlı hastalıklardan dünya çapında yılda yaklaşık 2 milyon erişkinin hayatını kaybettiği,
kapalı mekanlarda daha fazla bulunacak olmamız, özellikle kronik hastalığı olanlar ve 65 yaş üstü için önemli bir tehlike oluşturacağı vurgulandı. Sonbahar geldi çattı, şimdi günlük vaka sayıları kadar merak edilen yeni konular: Zatürre aşısı, Grip aşısı ve D vitamini… Kim olmalı, ne zaman olmalı, nerede yaptırmalı, yeterli aşı var mı, aşı olmak bir işe yarar mı?…
Güzel Yaşa takipçileri için herkesin aklındaki soruları bir uzmana sorduk ve yanıtlarını derledik. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Mustafa Nafiz Karagözoğlu’nu maske-mesafe-temizlik kavramlarına farkındalığı artırmak için yaptığı konuşmalardan hatırlayacaksınız. Bu sefer de Güzel Yaşa için aklımıza takılan soruları yanıtladı.
Zatürre aşısını kimler yaptırmalı?
Kronik kalp hastalığı olan, kronik akciğer hastalığı – kronik karaciğer hastalığı olanlar
Diabetes mellitus, bos kaçağı, kohlear implant, orak hücreli anemi, diğer hemoglobinopatiler,
Fonksiyonel ya da anatomik aspleni, HIV enfeksiyonu, kronik renal yetmezlik,
Nefrotik sendromu içeren immün sistemi baskılanmış kişiler, radyasyon terapisi
İmmunsupresif tedavi-Hodgkin hastalığı-malign kanserler-lenfoma-lösemi,
Organ nakli olanlar, doğumsal veya edinsel immun yetmezlikler, alkolizm tedavisi görenler zatürre aşısını yaptırmalı.
Her yaş grubu için bu aşı yaptırılabilir mi?
0-5 yaş ve 65 yaş üstü erişkinlerde zatürre aşısı tıbbi olarak tavsiye edilebilir. Yaş kriteri dışındaki kriterler de yaş kriteri kadar karar verme aşamasında önemlidir.
Zatürre aşısını gençler de olmalı mı?
Gençlik tanımlaması bir hastalık ile birlikte ise doktor tavsiyesi ile yapılabilir. Örneğin kişi 30 yaşında ve yaralanma sonucu dalağı ameliyatla alınmış birinden bahsediyorsak hemen zatürre aşısı yapılmalıdır. Bu nedenle tek kriter gençlik değildir.
Ne zaman yaptırılmalı?
Kişinin yaşı ve tanı konan hastalıklarına göre en kısa sürede yaptırmaları tavsiye edilir.
Zatürre aşısını 5 yıldan daha kısa sürede olmanın bir zararı var mı? Bu aşı ne sıklıkla tekrarlanmalı?
Mevcut aşıların koruyuculuk tanımlamaları 5-10 yıllık bir tanımlamaya sahiptir. Kişiye göre tekrarlama sıklığı doktor tarafından tanımlanmalıdır.
Covid etkilerini azaltması nedeniyle herkes zatürre aşısı olmak istiyor. Bu aşı Covid etkilerini azaltır mı?
Hayır. Zatürre yani pnömoni aşısı bir bakteri aşısıdır. Covid 19 ise virüstür. Zatürreye karşı koruyucu değildir. Bu nedenle yaptırmanın tıbbi bir karşılığı yoktur. Ancak kişinin Covid 19 geçirirken ilave olarak pnömokok zatürresi olmasını engelleme potansiyeli vardır.
Zatürre aşısı ne fayda sağlıyor?
Aşı, pnömokok bakterisinin bedende zatürre yapacak kadar ilerlemeden bağışıklık sistemimiz tarafından tanınıp yok edilmesini sağlıyor. Bağışıklık sistemimizin bu bakteriye karşı tanıma ve yok etme yeteneklerini önceden geliştirilmesine hizmet ediyor.
65+ yaş grubu gerçekten toplumdaki en zayıf halka mı, önereceğiniz ekstra korunma yolları neler?
65 yaş üstü erişkinlerde bağışıklık sisteminin desteklenmesi, ihtimallere karşı alınabilir bir tedbir olarak tavsiye edilir. Tabii ki bu yaş grubu en zayıf halka değil. İleri yaştaki bireyler beraberinde kronik hastalıklar taşıyorlarsa en zayıf halka haline gelirler. Uyku düzenine özellikle dikkat edilmelidir. Unutulmamalı ki iyi uyku sağlam bağışıklık demektir.
Mevcut ilaçların kullanılmaması hastalıklarımızın artmasına neden olur. Bu durumda başta Covid 19 olmak üzere birçok hastalığın bedene girmesi kolaylaşır.
Kaygı, korku, huzursuzluk bağışıklık sisteminin düşmanıdır. Bizi zayıflatır. Bu konudaki haberler ile kaygının artırılması bağışıklık sisteminin gücünü azaltır. Bu yaş grubu mutlaka farklı konularla ilgilenmeliler. Ayrıca özellikle evde hareketli vakit geçirmeliler.
Mor renkli sebze ve meyveler, çörek otu, sarımsak, soğan, adaçayı, kefir, yer fıstığı gibi virüslere karşı bağışıklığımızı destekleyen besinler tüketmeliler.
