Son dönemlerin en popüler sağlıklı yaşam formüllerinden biri, detoks! Vücuttaki toksik maddeleri atmak veya zayıflamak için pek çok kişi çeşitli detoks yöntemlerine başvuruyor. Tek tip beslenmeden şekerden arındırılmış beslenme programlarına varan bu yöntemler gerçekten işe yarıyor mu? İşte detoks hakkında bilinmesi gerekenler!
Detoks sağlıklı beslenmek ve vücuttaki toksinleri arındırmak için başvurulan popüler bir yöntem. Hızlı kilo kaybı sağladığına ve cildi güzelleştirdiğine inanılan detoksun birbirinden farklı yöntemleri var. Bu yöntemler arasında açlık orucu, meyve orucu, tek tip beslenme, şeker diyeti en çok başvurulanlar. Bazı detoks yöntemleri işlenmiş gıdaları hayatımızdan çıkararak temiz ve sağlıklı yiyeceklere yönlenmeyi içeriyor. Detoks çayları ve bazı takviyeler bunlar arasında yer alıyor. Ancak tüm bu diyetlerin gerçekten işe yaradığına ve toksinleri vücuttan attığına dair belirsizlikler var.
Detoks gerçekleri
Yapılan bazı araştırmalar detoksun kilo verme ve toksin atma konusunda etkin olduğuna dair kesin bir etkisi olmadığını ortaya koyuyor. Toksinler karaciğer ve böbrekler tarafından vücuttan atılıyor ve bu toksinler diyetten bağımsız olarak normal vücut fonksiyonlarının bir parçası olarak parçalanıyor ve salgılanıyor. Şimdiye kadar Avrupa Birliği, kanıt eksikliği nedeniyle on gıda veya bileşen için sağlıkla ilgili detoksifikasyon iddialarını reddetti. Dahası, bu diyetlerden bazılarının çok sayıda meyve ve sebze yemeyi teşvik etmesi harika olsa da, hiçbir meyve veya sebze bize optimal sağlığı korumak için ihtiyacımız olan tüm besinleri sağlayamıyor. Daha açıklayıcı bir anlatımla şöyle de söyleyebiliriz; yalnızca sebze ve meyve yemek ihtiyacımız olan tüm besinleri bize sağlayamıyor.
Şeker detoksu
Şekerden detoks yapmak, özellikle diyetteki tüm ilave şeker kaynaklarını çıkarmak, oldukça popüler bir diyet şekli haline geldi. Bunun temel nedeni, şekerin sıklıkla toksik, zehirli ve bağımlılık yapıcı olarak tanımlanması. Peki ya meyvedeki şekerler? Meyveler şeker (fruktoz) içerirken, diğer birçok önemli besin ve lifi de içeriyor. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA), kilo kontrolünün sağlanabilmesi için sağlıklı ve dengeli bir diyetin parçası olarak lif bakımından zengin yiyeceklerin beslenmeye dahil edilmesini öneriyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) beslenme kılavuzları, serbest şeker alımımızı toplam enerji alımımızın yüzde 10’undan daha azına indirmemizi öneriyor. Bu da şu demek: Bir yetişkin için günde yaklaşık 50 g (12 çay kaşığı) (günde 2.000 kcal olarak) veya 9-13 yaş arası çocuklar için 45 g (10 çay kaşığı) veya günde yaklaşık 35 g (8 çay kaşığı) (günlük 1.400 kcal temel alınarak 4-8 yaş arası). Bu kurallar taze meyve veya sütteki doğal şekerler için geçerli değil.
Buradan anlıyoruz ki kilo alımı yalnızca şeker tüketimiyle ilgili bir durum değil. Aşırı kalori alımıyla ilgili… Detoks diyetler kısa vadeli kilo kaybı için etkili bir yöntem olabilirken, bu sadece kalori kısıtlamasından kaynaklanıyor. Detoks uygulaması sona erdiğinde ise kısa sürede kaybedilen kilolar, kısa bir sürede yeniden geri alınabiliyor.
Detoks ile hangi toksinler atılıyor?
Detoks diyetlerinin vücudumuzdaki toksinleri temizlediğine dair bir kanıt yok. Vücudumuz karaciğer ve böbrekler yoluyla kendini temizleyip toksik maddeleri hali hazırda zararsız hale getirebiliyor. Ancak bazı yağ dokusunda ve kanda birikme eğilimi olan maddelerin vücuttan atılması yıllar sürebiliyor. Detoks yöntemleri bu maddelerin vücuttan atılmasını hızlandırabiliyor.
Kaynaklar:
*https://www.eufic.org/en/healthy-living/article/detoxing-does-it-really-work?mc_cid=ae276c8ae9&mc_eid=0b24803818
*https://www.diyetasistan.com/detoks-diyetleri-gercekten-ise-yariyor-mu.html
