Kullanımı onaylanan aşılarının tek amacı var: Aşılanmış kişileri sağlıklı tutmak. Peki aşı olmak pandemiden tamamen kurtulmak anlamına gelir mi?
Gün geçmiyor ki aşıyla ilgili farklı bir bilgi gündemimizi meşgul etmesin.
Örneğin daha geçtiğimiz günlerde;
- Rusya’nın geliştirdiği “Sputnik V” aşısının Türkiye’de üretimi için onay verildi.
- Yerli aşıda Faz 2 çalışması tamamlandı, önümüzdeki birkaç hafta içinde Faz 3’e geçilmesi hedefleniyor.
- Almanya Başbakanı Angela Merkel’in AstraZeneca aşısını yaptırdığı bildirildi. Oxford ile İsveç iş birliğinde üretilen AstraZeneca aşısının kullanımı ciddi yan etkilere yol açtığı gerekçesiyle birçok ülkede askıya alınmıştı.
- Üretim kapasitesi kısıtlı olan Biontech ile Türkiye’de ortak üretim tesisi kurulması amacıyla görüşmeler sürüyor.
- Nüfusuna oranla dünyada en fazla Covid-19 aşısı yapılan İsrail’de normalleşme 18 Nisan itibarıyla açık alanlarda maske takma zorunluluğu kaldırıldı.
Aşılanmış bir kişinin Covid-19’u yayması mümkün olabilir mi? Bilim insanları, aşılananların, aşılanmayanlara göre daha az virüs yayacağını söylüyor. Yayılmayı ne kadar azaltacaklarıysa bilinmiyor.
Bununla birlikte, elde edilen veriler umut verici. Moderna aşısı, asemptomatik enfeksiyon riskini yüzde 62, Pfizer’inki ikinci dozundan sonra, riski yüzde 85 azaltıyor. Bilim, aşılanmış kişilerin, Covid-19’u alıp yayabileceklerini ama bu ihtimalin, aşılanmamış insanlardan çok daha düşük olduğunu öne sürüyor.
Bu yüzden aşılanmış kişiler, maske takma ve sosyal mesafeyi korumaya devam etmeliler. Aklımızı kurcalayan sorular bu kadarla sınırlı değil…
Aşı olursam, yeni Covid-19 çeşitlerine karşı korunur muyum?
Kullanımı için onaylanan aşılar, varyantlara karşı, değişken düzeyde koruma sağlıyor.
Pfizer ile aşılanmış bireylerden alınan kanın, mutasyonlara karşı, çok küçük oranda düşüşle de olsa, koruyucu olduğunu bildirildi. Johnson & Johnson aşısını alan hiç kimse, varyantlardan biriyle enfekte olsa bile, ölmedi veya hastaneye gitmek zorunda kalmadı.
Yani sonuçlar, cesaret verici.
Büyükanne ve büyükbabalar aşı olmuşsa, aşı olmasak bile onları ziyaret edebilir miyiz?
Siz veya çocuklarınız Covid-19’a sahip olsanız ve onları enfekte etseniz bile, muhtemelen ciddi şekilde hastalanmayacaklar.
Elbette aşı koruması yüzde %100 değil, bu nedenle istisnalar olacaktır.
Olası riskleri unutmamalısınız.
Başka bir deyişle, yine maske takmalı ve sosyal mesafeyi her zaman korumaya dikkat etmeli!
Aşı olursam, aşılanmış diğer arkadaşlarımla maskesiz zaman geçirebilir miyim?
Bu sorunun cevabı durumunuza bağlı. Yalnız yaşıyorsanız, fazla insan görmüyorsanız veya evdekiler de aşılandıysa, başka aşı olanlarla bir araya gelmek muhtemelen güvenli kabul edilebilir.
Aşı olduysanız, ancak olmayan aile üyeleriniz varsa, cevap evet olmayabilir. Aşılanmış arkadaşlarınızın sizi enfekte etmesi mümkün…
Aşı olursam ve Covid-19’a maruz kalırsam karantina gerekir mi?
Son aşı dozunuzu iki haftadan daha uzun, üç aydan daha kısa bir süre önce aldıysanız ve semptomunuz yoksa, karantinaya gerek yok. Covid-19’a maruz kalır, semptom geliştirirseniz, karantinaya girmelisiniz.
Aşı olursam seyahat edebilir miyim?
Evet, ama, seyahat risklerinizi en aza indirmeye çalışın. Uçakla seyahat oldukça güvenlidir, ancak havaalanına gidip gelirken ve havalimanında teması en aza indirin.
Covid-19’a uçakta yakalama riski ofisten, sınıftan, marketten veya trenden daha düşük ve iyi haber geliyor: Aşı olursanız, bu risk daha da azalıyor.
Aşı olursam, restoranda yiyebilir ve spor salonuna geri dönebilir miyim?
Aşı olsanız bile, dışarıda yemek yerken Covid-19 kapabilir ve bunu aile üyelerine veya diğer insanlara yayabilirsiniz. Aşılanmış insanlarla yaşıyorsanız ve başkalarıyla çok fazla veya hiç etkileşimde bulunmuyorsanız, o zaman dışarıda yemek muhtemelen güvenli kabul edilebilir.
Bu, spor salonuna gitmek gibi diğer yüksek riskli aktiviteler için de geçerli. Kısacası her şey çevrenizdeki duruma bağlı.
Sonuç olarak, aşıyla ciddi hastalıklardan korunur, ancak enfeksiyondan her zaman korunamayız. Covid-19’u yayma riskiniz azalmış da olsa, başkalarına bulaştırabilirsiniz. Bu yüzden, dikkatli olmak akıllıca olacaktır.
Aşıyı her derde deva olarak görmeyin ve hayatınızdakilerle toplumun geri kalanını güvende tutmak için ek önlemler almaya devam edin.
Kaynak:
https://elemental.medium.com/okay-im-vaccinated-can-i-do-all-the-things-6b12946ba3fe
