Birleşmiş Milletler’e göre, ülkemizde, her yıl 7,7 milyon tondan fazla gıda israf ediliyor.
Ağaç yaşken eğilir
Biz büyükler, yiyecek israfının önemini biliyoruz. Peki ya çocuklarımız? Bu duyarlılığı gelecek nesillere öğretmek için neler yapabiliriz?
Acaba çocuklarımız yiyeceklerin boşa gittiğini hiç düşünüyorlar mı? Bazıları bitiremediği yiyecekleri çöpe, bahçeye ya da sokağa atıyorlar. Aç insanlara gidebilecek yiyecekler, başka şekillerde de kayboluyor. Yiyeceklerin, üretimden çöpe olan döngüsü boyunca, israfı azaltmaya yardımcı olmaları ve bu sayede daha fazla insanın karnının doyabilmesi için, çocuklarımıza rehberlik edebiliriz.
Temiz tabak kulübü
Onlara ilk öğretebileceğimiz hareket, tabakta yemek bırakmamak olmalıdır. Ne kadar yiyeceklerine, bebeklikten itibaren kendileri karar vermeliler. Tabaklarını istemedikleri yiyeceklerle ve aşırı miktarda doldurup, arkalarından ağlayacaklarını söyleyerek zorla yedirmeye çalışmak, iyi sonuç vermeyecektir. Bunun yerine kalan yemekle ilgili sorumluluk almasını öğretebiliriz. Bugün yemiyorsa, yarın yer!
Yenmeyip de atılan yiyecekler, dünya çapında, her yıl 1.3 milyar ton gıda israfı demek. 217 milyon filin toplam ağırlığı kadar!
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü, dünya çapında üretilen gıdanın, kabaca üçte birinin asla yenmediğini tahmin ediyor.
Açlık sorunu
Her gün, bir sonraki yemeğimizi düşünmek zorunda kalmadan yemek yiyebiliyor olabiliriz ama bu kadar şanslı olmayan birçok insan var. Açlık, Covid-19 salgınından önce de dünya çapında büyük bir sorundu ve şimdi durum daha da kötüleşti. Milyonlarca insan, masalarına sağlıklı besinler koymakta zorlanıyor.
Dünyada herkesi doyurabilecek kadar, hatta gerekenden daha fazla yiyecek üretiliyor. Üretimden tüketiciye ulaşıncaya kadar olan yolculuktaki adımların herhangi birinde kayıp ya da israf yaşanabiliyor. 30 dilim ekmeğin, çiftlik ile çöplük arasında yolculuk yaptığını varsayalım. Yol boyunca, 12 dilim boşa gidiyor. Bu kayıp yaşanmazsa kaç kişinin beslenebileceğini hayal edin!
Birçok kurum ve kuruluş, yiyecek israfıyla mücadele etmek ve küresel anlamda açlığı sona erdirmek için mücadele ediyor.
Bazı işletmelerin kullandığı yeni dijital araçlar, örneğin yapay zekâ, çözümde büyük fark yaratabilir. Doğal kaynakları geri dönüştürmek ve yenilemek anlamına gelen “döngüsel ekonomiye” geçişte büyük işler başarabilir.
Neler yapabiliriz?
Çocuklarınız size “Peki lahanamı bitirmeye çalışmanın dışında nasıl yardımcı olabilirim?” diye sorarsa, onlara öğretebileceğiniz basit ama faydalı hareketler:
Bölümlere ayırsın
Her şeyi tek seferde tabağına yığmak yerine, küçük porsiyonlara bölerek tüketmeyi öğretebilirsiniz.
Etiketlere baksın
Gıda etiketleri hakkında daha fazla bilgi edinmesini, belirtilen tarihe kadar tüketilmezse bayatlayabileceğini ve atılabileceğini anlatabilirsiniz.
Dondursun
Tüketilebilecek olandan daha mı fazla pişirildi? Buzdolabında bekletmek yerine dondurabileceğini ve bunun nasıl yapılacağını öğretebilirsiniz. Böylece ileride güvenle yenebilir.
Organik gübre
Yenmeyecek ya da biriktirilemeyecek yiyecekleri kompost yapabiliriz. Kompost, kat kat toprak arasında sadece organik besin atıklarının koyulması ve çürütülmesiyle oluşturulan kötü kokmayan bir gübre… Kompost, yumurta kabuklarına, solmuş marullara ve diğer atıklara ikinci bir hayat verir; yiyecekleri çöplüklerden uzak tutar. Çocuklarınızla birlikte kompost yapmak için büyükçe bir varil edinebilirsiniz.
Bilinçli alışveriş
Alışveriş listesi yapıp ona bağlı kalarak, ne satın aldıkları konusunda bilinç aşılayabilirsiniz.
Yardımseverlik
Boşa gidebilecek malzemeleri, yiyecek yardımı yapan kurumlara verebileceklerini veya para yardımıyla bu kurumların ihtiyaç sahiplerine gıda ulaştırabileceğini öğretebilirsiniz.
Şimdi ve gelecekte, çocuklarımızı gıda israfını azaltmak için eğiterek, bunun yarattığı sosyal ve çevresel sonuçlar hakkında farkındalıklarını arttırabiliriz.
Kaynak:
