HRV (Heart Rate Variability) yani kalp atışının değişkenliği, stresin ve belki de yaklaşan bir hastalığın göstergesi olarak karşımıza çıkabilir.
Kronik stres başa bela…Bugün artık stresin her türlü sağlık sorununa neden olduğu veya katkıda bulunduğu biliniyor.
Hemen herkes kronik stresin tehlikelerinin farkında olsa da uzmanlar bunu ölçmek için hala bir yol bulabilmiş değiller. Temel olarak, psikolojik değerlendirmelere ve kan basıncı gibi biyobelirteçlere güvenirler. Bunlar, kişinin stres sorunu olup olmadığı konusunda iyi bir fikir verseler de öznel yorum için çok fazla hareket alanı bırakırlar.
Kalp atış hızı değişkenliği (HRV) bilimi tüm bu boşlukları doldurabilir.
Uzmanlar, psikolojik ve bilişsel alanlardan kardiyovasküler ve metabolik hastalıklara kadar, bazı sağlık sorunlarının, kalp atış hızı değişkenliği ile aralarında önemli korelasyonlar olduğunu belirtiyorlar. HRV’nin stresin, kalbin, beynin ve bağışıklık sisteminin işleyişlerinin bir göstergesi olabileceğini ve tedavi için yararlı bir hedef sunabileceğini söylüyorlar.
Kalp atış hızı değişkenliği, kalp atışlarınız arasında geçen sürenin ölçüsü. Sağlıklı bir kalp metronom değil. Vuruşlar arası aralıklar optimal değil. 2012’de yayınlanan bir araştırmaya göre, sağlıklı bir kalp kendiliğinden salınım yapar, sağlıksız bir kalp ise uyarılmadıkça çok az değişkenlik gösterme veya hiç değişkenlik göstermeme eğilimindedir. Kalp atış hızını artıran her şey HRV’yi düşürür. Buna egzersiz, seks ve stres dahildir. Parasempatik sinir sisteminde, zamanında ve uygun karşı aktivite ile dengelendiği sürece, bunların hiçbiri sorun değil.
Kronik stresle sinir sistemi aşırı sempatik aktiviteye doğru eğilebilir. Zamanla, bu eğim her türlü sağlık sorununun gelişmesine neden olabilir.
HRV’yi ölçmenin, kalbin elektriksel aktivitesine ve nabza bakmak gibi birçok yolu var. Kişinin yaşı, zindelik düzeyi, cinsiyeti ve diğer değişkenler de HRV’yi belirleme konusunda önemlidir. Akıllı saatler dahil olmak üzere, bazı popüler sağlık uygulamaları ve cihazları artık HRV verilerini ölçebiliyorlarsa da bunların çoğu, değerlendirme yapabilecek kadar hassas ölçümler sunmazlar.
Uzmanlar, yine de herkesin evinde kalp atış hızı değişkenliğini desteklemesine yardımcı olabilecek ücretsiz ve basit bir teknik olduğunu söylüyorlar: tempolu nefes alma.
Nefes alma temelleri gerçekten de önemli. Göğsünüzden ve omuzlarınızdan nefes alıyorsanız ve nefes verdiğinizde karnınız dışarı çıkıyorsa, bir sorununuz var, demektir. Doğru nefes alma tekniği, nefes alırken midenizin genişlemesine ve nefes verirken sönmesine neden olmalı.
Bu tür yavaş, diyafragmatik solunum sadece parasempatik sinir sistemini harekete geçirmekle kalmaz, aynı zamanda HRV’nin iyileştirilmesine katkıda bulunan, kandaki oksijen, nitröz oksit ve karbon dioksit seviyelerini destekler. Kalp hızı değişkenliği artan hastaların, günlük yaşam kalitesinde artış görülür.
Son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar, HRV’nin ciddi semptomlar başlamadan önce Covid-19 hastalığını da tespit edebildiğini gösteriyor.
Bu konuda daha fazla çalışmaya ihtiyaç olsa da HRV’nin, tıp uzmanlarının stresi ve genel sağlığı değerlendirmek için kullandığı, önemli bir işaret olarak ortaya çıkması olasılığı yüksek görülüyor.
Kaynak:
