Son yıllarda giderek popüler olmaya başlayan bir kavram “mindfulness” yani bilinçli farkındalık. Peki ama bilinçli farkındalık tam olarak nedir? Hayatımıza olan etkileri nelerdir?
Son yıllarda hem bireyler hem de kurumların gündemini yeni bir kavram meşgul ediyor: mindfulness yani bilinçli farkındalık. Yaşadığı anı olduğu gibi kabul ederek o ana odaklanmak, dikkatini doğru yönetmek, stresi azaltırken mutluluğu çoğaltmak isteyenler, temel psikolojik kapasitelerinin geliştirmesine yönelik bir zihin egzersizi olan bilinçli farkındalık ile değişimin kapılarını aralıyorlar.
Mindfulness yani bilinçli farkındalık aslında doğu kültüründe yaklaşık 2500 yıllık bir geçmişe sahip. Batı kültürü ise tarihler 1970’li yılları gösterirken Prof. Dr. John Kabat-Zinn sayesinde bu eşsiz kavramla tanışmış. John Kabat-Zinn tarafından ‘bilinçli yaşam sanatı’ olarak ifade edilen mindfulness özellkle şirketlerin yakın markajında çünkü dikkat ve farkındalığı artırması nedeniyle zamanı verimli ve etkin kullanabilmenin de önünü açıyor. Uzmanlar da bu konuda hemfikir. Zira Klinik Psikolog Mine Aytaç, “Mindfulness, stres ve tükenmişlikle baş etmenizi, daha iyi karar vermenizi, performansınızı artırmanızı, içsel kaynaklarınızın farkına varmanızı, geliştirmeniz gereken yönlerinizi görmenizi sağlar” diyerek mindfulness meditasyonu ile kişinin mevcut dünyasını ne yönde değişime uğratabileceğini kısaca özetliyor.
Peki ama bilinçli ve önyargısız bir şekilde dikkati şimdi zamana verme ve bu sayede zihinde birbirini harekete geçiren duygu ve düşüncelerin yarattığı kaosu kesintiye uğratma üzerine yapılandırılan mindfulness meditasyonu nasıl yapılır? Bu meditasyon tekniğinde ilk aşama nefes farkındalığıdır. Bunun için yere oturun ve sırtınızı dik, omuzlarınızı ise serbest bir pozisyonda tutun. Gözlerinizi kapayabileceğiniz gibi bir noktaya odaklanmanız da mümkün. Daha sonra burnunuzdan nefes alıp vererek yavaş yavaş nefesinize odaklanın. Nefese odaklandıkça başlangıçta oldukça hızlı nefes alıp verirken zamanla nefes alışveriş hızınızın yavaşladığınızı göreceksiniz. Bu sırada nefesinize odaklanmak dışında zihninizden başka hiçbir düşüncenin geçememesini sağlayın. Nefes alıp verdikçe bedeninizin bu eyleminizden etkilenen göğüs kafesi, karın gibi yerlerine odaklanın. Odağınızı bu yerlerde dolaştırın. Bu süreçte yavaş ve düzenli bir şekilde nefes alıp vermeye dikkat edin. Eğer aklınıza gelen farklı düşünceler söz konusuysa kendinizi asla yargılamayın durumu kabullenip odağınızı yeniden nefes alıp verişinize çevirin. Bu şekilde zihni etkisi altına alan duygu ve düşüncelerin yarattığı kaos ve zihinsel kirlilik kesintiye uğratılmış olur. Bu sayede de zihinde gereksiz düşüncelerden arındırılmış sakin bir alan yaratılır. Düzenli olarak yapılan pratikler neticesinde de kişi anlık tepkilerden uzaklaşır, ana ilişkin farkındalığını artırarak yeni ve sakin bir bakış açısına sahip olur. Ayrıca beyinde stres tepkilerinin verildiği bölüm kontrol altına alınabilir. Bilinçli farkındalık yönetimi, içinde bulunduğumuz durumu yargılamaksızın kabul etmeyi de içerir. Böylece düşüncelerimizle geçmişi ve geleceği tekrar tekrar düşünmek ve planlamak yerine sadece yargılamadan anı yaşayabiliriz. Böylece zihinsel bir kirlilik de söz konusu olmaz.
Bilinçli farkındalık terapisinin faydaları nelerdir?
Bilinçli farkındalık meditasyonunu düzenli olarak yapmanız halinde uyku kalitesinde yükselme, zihni gereksiz yere meşgul eden duygu ve düşüncelerden arındırarak stresi ve kaygıyı azaltma, odaklanmaya yardımcı olma ve mutluluk seviyesini yükseltmeye katkı sağlar.
