Çocuklar uzun süredir evdeler; önce pandemi nedeniyle başlayan uzaktan eğitim, ardından gelen sokağa çıkma kısıtları… Enerjilerini harcayacak yer bulamadılar. Yeni normale alışmaya çalıştığımız bu günlerde nispeten daha özgür olsalar da kış boyunca aldıkları kilolar yanlarına kaldı. Peki ne yapmak lazım? Çocuklar da yetişkinler gibi diyet mi yapmalı?
DİYETİSYENLE TANIŞMA 8 YAŞA DÜŞTÜ
Uzmanlar eskiden ergenlik çağındaki gençlerin zayıflamak için diyetisyenlerin kapısı çaldığını günümüzde ise bunun 8 yaşa kadar düştüğünü ifade ediyor.
Üstelik sorun sadece aşırı kilo ve onun yarattığı psikolojik etkiyle sınırlı değil. Araştırmalar obez çocuk ve ergenlerin ¼’de insülin direnci, yüzde 3’ünde tanı konmamış diyabet hastalığı olabileceğini gösteriyor. Obez çocuklar arasından yaklaşık 1/3’ü, kilolu ergen çocukların ise yaklaşık yarısı bu kilolarından kurtulamayıp hayatlarına kilolu kişiler olarak devam ediyorlar.
UZMAN GÖRSÜN
Büyüme çağındaki çocukların günlük enerji tüketimlerinin yaklaşık yüzde10’u gelişimlerine gidiyor. Bunu da göz önünde bulundurarak çocukların uygulayacağı beslenme programlarında mutlaka bir uzman desteği gerekiyor.
3 YAŞA KADAR DİYET YOK
3 yaşına kadar çocuklara diyet uygulanmaması tavsiye ediliyor. İlkokul çağında da vücut kitle endeksine bakılarak sıkı bir diyet yerine kontrollü bir beslenme düzenine geçilmesi ve takip edilmesi öneriliyor. Öncelik abur cubur ve fast food’dan uzak durmak, şekerli ve gazlı içeceklerle arasına mesafe koymak ve elbette hareket. Özetle yemek yemesini katı kurallarla sınırlamak yerine sağlıklı yiyeceklere yönlendirilmeleri öneriliyor.
NE YİYECEKLER
Bu noktada ebevynlerin önemli rolü var. Çocuğun çok yiyerek değil, doğru ve dengeli beslenerek büyüdüğü unutulmamalı ve yemek konusunda ısrarcı olunmamalı. Beyin gelişimi için tam doymuş yağlar yani hayvansal yağların tüketilmesi, Omega-3 ve Omega- 6’nın yeteri miktarda alınmasının sağlanması önemli. Kepek ekmeği yerine tam buğday ekmeği özellikle öneriliyor. Çünkü sık tüketilen kepek ekmeği, demir eksikliği yapıyor. Demir, kan yapımında kullanılan en önemli element olduğu için bir süre sonra çocuklarda kansızlık görülebiliyor. Yine bir başka uyarı light ürünler için; ergenlik dönemine kadar çocuklara normal yağlı günlük süt ve yoğurt verilmesinin daha sağlıklı olduğu belirtiliyor.
TEK TİP YOK, ÇEŞİT OLACAK
Yiyeceklerin çeşitliliği üzerinde önemle durulan bir başka konu. Tek tip beslenme düzeninden hem kilo alımına hem de büyüme ve gelişmelerinde gerilemeye neden oluyor. O nedenle her gün makarna ya da patates kızartması istese de bu gıdaları kontrollü vermek gerekiyor. Öğünlerin yanında verilen yoğurt ya da ayran günlük kalsiyum alımlarına destek olmak mümkün. Elbette günün en önemli öğünün kahvaltı olduğu unutulmadan güçlü ve besleyici bir kahvaltıyla güne başlamalarını sağlamak gerekiyor.
MÜFTÜOĞLU NE DİYOR?*
Prof. Dr. Osman Müftüoğlu fazla kilolu çocukların gelişimlerini tehlikeye sokacak diyetler yerine dengeli beslenmeye ve fiziksel aktiviteye yönlendirilmesini öneriyor ve ebeveynlerin iyi bir rol model olması gerektiğinin altını önemle çiziyor.
- Çocukları kesinlikle diyete sokmayın. Hazır yemeklerden uzak kalmalarını sağlayın, sağlıklı yiyeceklerle onları buluşturun.
- Yedikleri kadar içtiklerinin de önemli olduğunu unutmayın: Fazla tüketilen şekerli ve gazlı içecekler, hazır meyve suyu konsantreleri vücutta yağlanmaya neden olur. Çay esaslı hazır içecekler de bu kategoriye dahil. İçlerinde şeker veya sağlığa zararlı fruktoz var.
- Sebze, meyve, bakliyat tüketimini sevdirin, mutfakta bu yemekleri birlikte yapmak ve bu besinlerle tanışmalarını sağlamak için onları özendirin.
- Yağ, un, şeker zengini hazır gıdaları alışveriş listenizden çıkarın. Eve girerse yemek istemeleri doğal değil mi?
- Pizza, burger benzeri fast food siparişlerini durdurun.
- Ayaküstü yenilen atıştırmalık hem doyurmuyor hem gereksiz yağ, tuz, şeker depolanmasını sağlıyor.
- Öğünleri atlamasına izin vermeyin masada düzenli yenen öğünlerle doymasını sağlarsanız aradaki abur cuburları kesmesini de sağlarsınız.
- Arada acıktıklarını ifade ettiklerinde kuru meyveler ve kuru yemiş vererek hem besleyici hem doyurucu besinler almalarını sağlayın.
- Unutmayın yemek ne bir ödül ne de bir ceza malzemesi değildir. Bu amaçla kullanmayın.
- 14 yaşından küçük çocukların kilo sorunlarında adres bir diyet uzmanı değil, çocuk sağlığı uzmanıdır. Eğer o önerirse tavsiye edeceği bir diyetisyenden yardım alabilirsiniz.
- Doğal içerikli olduğu ifade edilse bile hiçbir zayıflama ilacını çocuklarınıza kullandırmayın.
- Mümkün olduğu ölçülerde hareket etmelerini sağlayacak aktiviteler yaratın. Bisiklete binmeleri, yüzme, yürüyüş gibi etkinlikler beslenme programları kadar önemli olduğunu unutmayın.
Kaynak: Prof. Dr. Osman Müftüoğlu köşe yazıları
