Tıpkı yetişkinler gibi çocuklarında da dengeli beslenmesi sağlıklı bir yaşam için gerekli. Her gün düzenli ve belli oranlarda alınacak tahıl, sebze, et, süt ürünleri ve meyve, dengeli beslenme için olmazsa olmazlardan.
Sağlık anne karnında başlıyor. Gelecekte sağlıklı bir birey olabilmenin yolu ise çocukluktan itibaren şekillenen beslenme alışkanlığından geçiyor. İşte tam da bu noktada sağlıklı bir yaşam için dengeli beslenmenin önemi ortaya çıkıyor.
Çocukluk döneminden itibaren doğru ve dengeli beslenmeyi alışkanlık haline getiren çocukların kemik yapısı daha güçlü oluyor. Böylece ilerleyen yaşlarda oluşacak pek çok sağlık sorunu da bertaraf ediliyor. Dengeli ve yeterli beslenme alışkanlığını edinebilmesi ve sağlığın korunabilmesi için özellikle okul çağındaki çocukların her gün belirli bir miktarda tahıl, et, süt, sebze ve meyve tüketmesi gerekiyor.
Enerji kaynağı tahıllar
Araştırmalar çocukların sağlıklı ve dengeli beslenebilmesi için günlük olarak tüketmeleri gereken dört ana besin kaynağının olduğunu söylüyor. Bunlardan ilki, karbonhidrat açısından zengin olan tahıllar. Tahıllar, vücudun enerji kaynağı. Tahıl dediğimizde ekmek, makarna, pilav ve undan yapılmış besinler aklımıza geliyor. Ancak çocukların, türü ne olursa olsun undan yapılmış gıdaları çok fazla tüketmemeleri gerekiyor. Beyaz undan yapılmış besinler yerine, çocuklara tam buğday unundan yapılmış besinler verilmeli. Örneğin çocukların çok sevdiği kekler, içinde şeker ve yağ olduğu için daha çok meyveyle ya da tam buğday unuyla hazırlanarak sağlıklı bir alternatif oluşturulabilir.
Vitamin ve mineraller
Çocukların ikinci besin kaynağı, vitamin ve mineral deposu olan meyve ve sebzeler. E, C, B2 vitamini, folik asit, demir, potasyum, kalsiyum yönünden zengin olan sebze ve meyveleri çocukların her gün belli miktarlarda tüketmeleri gerekiyor. Sebze ve meyveler ayrıca zararlı maddelerin vücuttan atılmasına da yardımcı oluyor.
Kırmızı ve beyaz et
Üçüncü besin kaynağı, et grubu. Kırmızı ve beyaz et zengin protein, fosfor ve demir içeriyor. Bunlar da çocukların gelişiminde büyük katkı sağlıyor. Hücre yenilenmesine, doku onarımına da yardımcı olan kırmızı ve beyaz et, bebeklik, çocukluk dönemlerinde protein gereksiniminin artması nedeniyle mutlak suretle beslenme listesinde yer almalı. C, E ve B12 vitaminin yanında demir, çinko ve mineraller açısından da oldukça zengin olan etler, aynı zamada sinir, sindirim sistemi ve deri sağlığında görev alan besin öğelerini de bünyesinde barındırıyor.
Süt ve süt ürünleri
Dördüncü besin kaynağı süt grubu. Süt, yoğurt ve peynir bu grubun içinde yer alıyor. Süt ve süt ürünleri grubu besinleri kalsiyum ve D vitamini açısından oldukça zengin. Özellikle kemik sağlığı için en önemli besinlerden olan süt ve süt ürünleri, gelişmenin hızlanması, diş sağlığı, hücre yenilenmesi ve bağışıklık sisteminin güçlenmesi için son derece önemli. Bu nedenle okul çağındaki çocukların iki, üç bardağa eşdeğerde süt ve süt ürünü tüketmesi öneriliyor.
Çocukların büyüme çağında, özellikle de ergenlik döneminde kemikleri hızlı geliştiği için süt ihtiyaçları artıyor. Bu dönemde çocukların üç, dört bardağa eşdeğerde kalsiyum tüketmeleri tavsiye ediliyor.
Süt, yağlı bir gıda olduğu için mümkün olduğu kadar az yağlı alternatiflere yönelmek daha sağlıklı bir seçim olacaktır. Çocuklara light süt ve yoğurt verilmesinde hiçbir sakınca yoktur zira sanılanın aksine yağı alınmış süt ve yoğurdun kalsiyum oranında bir değişiklik söz konusu değildir.
Sağlıklı beslenme için alternatifler
Okul çağındaki çocukların beslenmesi, ebeveynler için kimi zaman sorun olabiliyor. Çocuklar okula sabahın erken saatlerinde gittikleri için kahvaltı yapmak istemeyebiliyor. Bu durumda ebeveynlerin farklı ve besleyici kahvaltı seçenekleri sunması gerekiyor. Çocukların sabahları enerji bakımından yüksek gıdalar tüketmesi oldukça önemli. Ancak bunun için reçel gibi kan şekerini aniden yükselten gıdalar yerine yumurta ve bir dilim ekmek, yanında bir bardak süt ya da portakal suyu sağlık açısından daha faydalı. Bunun yanında taze meyveli ve sütlü yulaf ezmesi de sağlıklı bir alternatif olarak öne çıkıyor. Çocukların kahvaltıdan sonra öğle yemeğine kadar ara öğüne de ihtiyaçları bulunuyor. Ebeveynler çocuklarına ara öğün olarak meyve, yoğurt, kaba undan yapılmış kurabiye ya da poğaça verebilirler.
Okul çağındaki çocuklar, öğle yemeklerini genellikle okulda hep birlikte yiyorlar. Ailelerin evde iştahsız olarak nitelediği çocuklar, buna karşın okulda arkadaşlarıyla birlikte yerken, kendilerinden beklenmeyen bir şekilde iştahlı olabiliyor. Bu nedenle o öğünde çocukların ihtiyacı olan sebze ve eti azami derecede alması da son derece önemli bir hale geliyor. Öğle yemeklerinde sebze ya da et yemeğinin yanında pirinç ya da bulgur pilavının tercih edilebileceğini belirten uzmanlar, ayrıca bu öğüne mutlaka salata ya da yoğurdun da dahil edilmesi gerektiğinin altını önemle çiziyorlar. Uzmanlar ayrıca çocuklara tatlı yiyeceklerin çok fazla verilmemesini tavsiye ediyorlar.
Okul sonrasında genellikle eve aç gelen çocuklar için ebeveynler, akşam yemeğine kadar atıştırabilecekleri sağlıklı yiyecekler hazırlayabilirler. Bunlar sade ya da meyveli yoğurt, yulaf gevreği, doğranmış havuç, salatalık, domates, ince bir dilim peynirli ya da etli sandviç olabilir.
Ergenlikte beslenme
Ergenlik döneminde beslenme daha da önem kazanıyor. Zira çocukların vücutları ergenlikte çok hızlı geliştiği için kalori ihtiyacı da aynı oranda artıyor. Ergenlerin özellikle karbonhidrat, kalsiyum ve demire ihtiyacı bulunuyor. Bu dönemde çocuklar çok sık açlık hissettiği için şekerli yiyeceklere yönelebiliyor. Çocukların şekerli yiyecekleri tüketerek gereksiz yere kalori almalarını engellemek için kek, börek ve pasta yerine tam buğday ekmeğiyle yapılmış etli ya da sebzeli bir sandviçin tercih edilmesi önem kazanıyor.
Yine bu dönemde çocukların kemik gelişimleri için günde yaklaşık üç bardak süt ya da eşdeğer süt ürünü tüketmeleri, demir ihtiyaçlarını ise kırmızı ve beyaz et, kurubaklagiller ve bazı sebzelerden karşılamaları gerekiyor.İdeal Beslenme Örneği
13 yaşındaki bir kız çocuğunun günlük ideal beslenme şekli:
Süt ürünleri: 3 kase
Tahıllar: 210 gr
Meyve: 2 kase
Sebze: 3 kase
Et ve kurubaklagiller: 180 gr
Tahıllar: 210 gr
[/vc_column_text][/vc_column]
Yeşil yapraklı sebzeler = Haftada 3 kase
Turuncu sebzeler = Haftada 2 kase
Kuru fasulye, bezelye = Haftada 3 kase
Nişastalı sebzeler = Haftada 6 kase
Diğer sebzeler= Haftada 7 kase
Çocuklar Tüketirken…
• Tahılların yarısı kaba undan olmalı.
• Farklı sebzeler denenmeli.
• Yağ tüketimi günde altı tatlı kaşığını geçmemeli
Fazladan alınan kaloriler (şeker, yağ vb) en fazla 290 kcal olmalı.