Beyin, kafatasımızın içinde bulunan ve vücudumuzun geri kalanını bir tür bilgisayar gibi çalıştıran yaklaşık 1300-1500 gram ağırlığında bir organ. Bu bilgileri daha okul yıllarında öğreniyoruz. Peki biri biyolojik olarak bir erkeğe, diğeri biyolojik olarak bir kadına ait iki beyne bakarsak, hangisinin kime ait olduğunu söyleyebilir miyiz?
“Erkeklerin ve kadınların kafaları farklı çalışır”, sözünü de hatırlayarak bulgulara gelin birlikte bakalım. Bilimsel araştırmalar kadın ve erkek beyninin benzerlikleri kadar birbirinden farklı yönleri olduğunu da ortaya koyuyor. Ama bu farklılık birinin diğerine üstünlüğü şeklinde değil ki; tarihte bu yönde görüş bildirenler de mevcuttu, beynin içindeki o muhteşem sistemin farklı işleyişiyle anlamlandırılıyor.
Beyne genel bir bakış
– Ön beyin: Duyusal işleme ve düşünme süreçlerini yönetir. “Bilinçli” düşünce ön beyinden gelir ve vücudumuzun geri kalanından gelen çoğu hissi burada anlamlandırırız.
– Orta beyin: Çok sayıda görsel ve işitsel sinyali işler ve göz hareketlerini yönetir. Göz ve kulak sinyalleri ön beyinde çözülmeden önce ilk olarak orta beyinden geçer.
– Arka beyin: Hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğumuz “otomatik” şeylerin çoğunu idare eder. Kalbimizin atmasını, ciğerlerimizin şişmesini sağlamak, yutkunmayı ve sindirimi yönetmek vb bunların hepsi arka beyinin görevidir. Aynı zamanda denge ve motor hareketlerini kontrol etmeye de yardımcı olur; örneğin yürürken bir engel ile karşılaştığınızda düşünmeden hareket eder ve reflekslerinizle takılıp düşmekten kurtulursunuz, bu gibi durumlarda arka beyin devrede demektir.
Beynin merkeze doğru, ön beynin orta beyinle buluştuğu başka önemli bölgeleri de var. Bunlar arasında hipotalamus, amigdala ve hipokampus yer alıyor.
– Hipotalamus, hipofiz bezine yakındır; zevk, seks ve vücut ısısı ile ilgilenir. Hipofizi kontrol eder, o da diğer bezleri kontrol ederek hipotalamusu hormon sistemimizin “ana bezi” haline getirir.
– Amigdala, korkuyu nasıl kaydettiğimiz ve ele aldığımızla bilinen küçük bir nöron kümesidir.
– Hipokampus uzun süreli hafıza oluşumunu yönetir, anıları depolanmak üzere gönderir ve geri getirilmelerine yardımcı olur.
Beynin daha birçok özelleşmiş bölgesi var ve bunların hepsi cinsiyetler arasında nasıl farklılık gösterdiklerini görmek için farklı incelemelere konu olmuş.
Kadın ve erkek beyinleri arasında nasıl farklılıklar var?
– Genel olarak, erkeklerin beyinleri kadınlarınkinden yaklaşık %10 daha büyük.
– Kadınlarda hafızayla ilgili bölge yani hipokampus erkeklere göre daha büyükken erkekler de ise amigdala daha büyük.
– Beynin bir başka ölçüsü de kortikal kalınlık. Tüm o kırışık dış yüzeyi kaplayan nöron tabakası kadınlarda daha kalın olma eğiliminde.
– Pennsylvania Üniversitesi Psikoloji Profesörü Ragini Verma yaptığı araştırma sonuçlarına göre kadınların beynindeki sinir bağlantılarının sağ ve sol loblar arasında, erkeklerde ise bu bağlantıların ön ve arka loblar arasından olduğunu ifade ediyor. Beyindeki farklı bağlantıları kullanmalarının erkeklerin örneğin yön bulmak; kadınların hafıza, empati ve önsezi gibi alanlarda erkeklerden daha iyi olduğunun anlaşılabilmesinde önemli rol oynayacağını söylüyor.
Araştırmalar devam ediyor, kesin bir genellemeye gitmek çok zor. Kadın ve erkekteki beyin bölgeleri arasında farklı bağlantılar olmasının davranışları doğrudan etkilediğini söyleyebilmek için daha kesin kanıtlara ihtiyaç var.
Kaynak: Sam Westreich – www.medium.com
Prof. Dr. Tayfun Uzbay
https://www.independent.co.uk/
