Beynin sağlığını korumaktan fazlasını yapmak ve hatta onu geliştirebilmek mümkün.
Uzmanlara göre, uygun uyarımlar ve zenginleştirilmiş bir çevre ile insan beyni, her yaşta gelişmeye devam edebilir. Buna nöroplastisite deniyor. Nöroplastisite, beynin yaşlanmaya rağmen büyümeye ve uyum sağlamaya devam etme yeteneği.
Nöroplastisitenin faydalarından tam olarak yararlanmak içi, beş farklı beyin alanı üzerinde çalışma öneriliyor: Prefrontal korteks (PFC), temporal, parietal ve oksipital loblar ve beyincik.
Prefrontal Korteks: Beynin CEO’su
Prefrontal korteks hatalarımızdan ders almamızı ve plan yapmamızı sağlar. Sağlıklı olduğunda, organize, hedef odaklı, düşünceli, empatik ve duygusal olarak zeki oluruz. Sağlığı kötüleştiğinde, diğer istenmeyen sorunların yanı sıra dürtüsellik, düzensizlik, kötü zaman yönetimi ve empati eksikliği ortaya çıkar.
Egzersizler Önerileri:
- Scrabble gibi kelime oyunları.
- Çapraz bulmaca.
- Topluluk önünde konuşma faaliyetleri.
- Satranç gibi strateji oyunları.
- Dua ve meditasyon.
- Aerobik aktivite ile ağırlık çalışması.
Temporal Loblar: Beynin Hafıza Merkezi
Hafıza söz konusu olduğunda temporal lobların rolü çok önemlidir. Yeni nöronlar üretmekten sorumlu kök hücreleri barındıran, iki denizatına benzediği için hipokampüs denilen bölümü içerirler.
Egzersizi ihmal etmediğimizde, beslenmemize omega-3 yağ asitlerini dahil edip, zihinsel egzersizler ve aktif bir sosyal hayat yaşadığımızda hipokampüs her gün 700’e kadar yeni hücre üretebilir. Bu alandaki hasar, kısa ve uzun süreli hafıza sorunlarına, okuma güçlüklerine, konuşmada doğru kelimeleri bulamama, sosyal ipuçlarını okumada güçlük ve ruh hali dengesizliğine yol açabilir.
Egzersizler Önerileri:
- 3D video oyunları.
- Yoğun bir öğrenme programı.
- Şiir ve nesir ezberleme.
- Bir müzik aleti çalmayı öğrenme.
- Fiziksel egzersiz.
Parietal Loblar: Beynin GPS’i
Beynin en üst, arka kısmı yön duygumuzdan ve sağımızı solumuzu bilme yeteneğimizden sorumlu olan parietal lobları içerir. Başka bir deyişle, GPS’imizdir.
Bu alanda sorun yaşayan kişiler genellikle kaybolur ve nesneleri görsel olarak takip etmekte zorlanırlar.
Egzersizleri:
- Sudoku gibi matematik oyunları.
- Jonglörlük.
- Golf.
- Dans.
- GPS’siz harita okuma.
Oksipital Loblar: Beynin Gözü
Beynin arkasında yer alırlar ve ışık, gölge, renk ve temel şekiller gibi görsel bilgiyi işlerler.
Sorun olduğunda renkleri, yüzleri ve diğer her şeyi ayırt etmekte zorluk çekilir.
Egzersizleri:
- Golf.
- Optik illüzyon egzersizleri.
- 3D filmler.
- VR yani Sanal Gerçeklik deneyimleri.
Beyincik: Beynin Koordinatörü
Beyincik, beynin hacminin sadece %10’unu oluşturmasına rağmen, nöronlarının %50’sini içerir. Öğrenme, dil, yargılama ve düşünce koordinasyonu gibi üst düzey düşünme ile ilgilidir.
Hasar görürse, kişi kötü bir internet bağlantısıyla çevrimiçi oyun oynar gibi daha yavaş düşünme, konuşma ve hareket etme deneyimi yaşayabilir.
Egzersizleri:
- Masa tenisi, dans, yoga ve tai chi gibi koordinasyon aktiviteleri.
- Basketbol.
Beyin egzersizleri oluşturma
Mantık çok basit: Beynimizin her santimini çalıştırmalıyız.
Bunu yapmak için her kategoriden bir egzersiz seçerek beynin farklı alanlarını meşgul edebilirsiniz.
Uzmanlara göre, en iyi zihinsel egzersizler, yeni bilgiler edinmeyi ve daha önce yapmadığınız şeyleri yapmayı içerir. Bunları yaparsanız, beyniniz size teşekkür edecektir.
Kaynak:
