Onlarla birlikte ortak bir yaşamı, yaşam mekanlarımızı paylaşıyoruz. Bazen evimizde bazen yürüdüğümüz sokaklarda ya da dinlenmek için oturduğumuz bir bankın üzerinde… Kimimiz dikkat bile etmeden yanlarından geçip gidiyor, kimimiz bir kap su ya da yiyebilecekleri birkaç lokmayı yanlarına bırakmadan kendini iyi hissetmiyor. Peki ya onların gözünden dünya nasıl bir yer?
Bu yazımızda size iki farklı yapım öneriyoruz biri yönetmenliğini Ceyda Torun’un hazırladığı Kedi belgeseli; izlemediyseniz sokaktaki hayata pozitif bir keşif yapabilir ve keyifli bir saat geçirebilirsiniz. Diğeri Stray! 2020 yapımı film Netflix’te izleyiciyle buluşuyor. İstanbul sokaklarında dolaşan üç köpeğin hikayesini keyifle izleyebilirsiniz.
İlgilenenler için biraz daha detay paylaşalım…
İstanbul’un Asıl Sahipleri Kediler
Sarı, Bengü, Aslan Parçası, Psikopat, Deniz, Gamsız ve Duman… Yedi tepeli şehirde, yedi kedinin gözünden sokak yaşamına tanık olmaya hazır mısınız? Eğer şimdiye kadar izlemediyseniz, yönetmenliğini Ceyda Torun’un yaptığı çok özel bir belgesel olan “Kedi”yi ivedilikle listenize almalısınız. Bu çok özel belgeselde hem kedilerin seviyesinden ve gözünden İstanbul’u görme şansına sahip oluyorsunuz hem de İstanbulluların ağzından kedilerle kurdukları ilişkiyi dinliyorsunuz.
İstanbul bir metropol. Kalabalıkların arasında ise şehrin esas sahipleri sessizce dolaşıyor: Kediler… Semtleri de var, bankları da… Sahipleri de var, düşmanları da… Ama binlerce yıldır bu şehrin sokaklarında hayatımıza dokunuyorlar. İstanbul kedileri, vahşi ve evcil iki dünya arasında yaşıyor; evlat edinmeyi seçtikleri insanlara neşe ve amaç getiriyor. İstanbul’da kediler insanların aynası oluyor ve hayatlarını başka hiçbir şeyin yapamayacağı şekilde düşünmelerine izin veriyor.
Filmin yönetmeni ve yapımcısı Ceyda Torun, İstanbul doğumlu. Çocukluk yıllarını sokak kedileri arasında geçirirken annesi kuduz olacağından, kız kardeşi de eve pireler getireceğinden endişelenmiş. Ceyda, 11 yaşından sonra Ürdün’ün Amman kentinde yaşamış ve lise yıllarını New York’ta geçirmiş. Yaşadığı bu şehirlerde bir sokak kedisiyle hiç karşılaşmamış. Ceyda, Boston Üniversitesi’nde Antropoloji okuduktan sonra, yönetmen Reha Erdem’e yardımcı olmak için İstanbul’a dönmüş ve ardından yapımcı Chris Auty ile birlikte çalışmak üzere Londra’ya gitmiş. Daha sonra ABD’ye dönerek görüntü yönetmeni Charlie Wuppermann ile Termite Films’i kurmuş ve o zamandan beri ilk uzun metrajlı belgeselini yönetmiş. Kedigil arkadaşlarını hâlâ özlüyor, Los Angeles sokaklarında bir kedi gördüğünde heyecanlanıyor.
Kedi
“Kedi” belgeseli, çekim ekibinin neredeyse hiç uyumadan geçirdiği günlerin sonunda ortaya çıkan bir yapım. Kiraladıkları ofisin balkonuna yavrulayan ya da kucaklarına ve omuzlarına çıkan kediler ile yakın ilişki kuran, kedileri yakalamak için çatılarda çekim yapan, yemek yerken bir anda ellerinde kameralarla çekime başlayan bir ekibin imza attığı çok özel bir belgesel…
Çekim sırasında kedilerin doğum yapmak için bir eve girme arzusu duyduğunu ya da ölürken sessiz bir yere çekildiklerini gözlemleyen Torun, çok keyifli bir şekilde geçen çekimin yine de kendisi için en önemli unsurunun “insanlar” olduğunu söylüyor: “Kediler sayesinde çok daha derin konuları konuşabildiğim İstanbullular, hepsine aşık oldum. Hepsi abilerim, ablalarım oldu; ona çok seviniyorum.”
Sokak Köpeklerinin Gözünden Hayat!
Daha önce “İstanbul’un Kedileri” belgeselini izleyenler kedilerin yaşamına dair birçok ayrıntıya tanık olmuştur. Şimdi sıra köpeklerde.
Sokak köpeklerini çevremizde görmeye alışkın olsak da yaşam koşulları hakkında bilgimiz oldukça sınırlı. Oysa Türkiye’de yüz binlerce sokak köpeği yerleşim merkezlerinden uzakta, çok zor şartlarda yaşam mücadelesi veriyor. Bu köpeklerin çok azı hayatta kalabiliyor; o da hayvanseverlerin olağanüstü çabası sayesinde. Stray’de, İstanbul sokaklarında dolaşan üç köpeğin hikayesi anlatılıyor. Filmde, onların gözleri ve kulaklarıyla bize bir şehrin ve insanlarının hayatının samimi bir portresi çiziliyor.
Stray, İstanbul sokaklarında dolaşan başıboş köpeklerin gözünden, statüsüz ve güvenliksiz bir varlık olarak yaşamanın ne demek olduğunu araştırıyor. Yiyecek ve barınak arayan üç köpek; Zeytin, Nazar ve Kartal, Türk toplumunda göze çarpmayan yolculuklara çıkarak, bize insan hayatının cilasız bir portresini veriyor. Köpeklerin gözlerinden sınıf, etnik ve cinsiyet çizgileri arasındaki ayrımlarla parçalanmış bir insan dünyası gösteriliyor.
Duygusal bir yolculuk
Film, hem köpeklerin alışılmadık bakışları aracılığıyla insan uygarlığının eleştirel bir gözlemi hem de aşırı marjinalleşme konumundan yeni görme ve varoluş yollarına duyusal bir yolculuk. İşte bu kesişim noktasında Stray, Zeytin ve arkadaşlarının, insan ve insan olmayan gözlemleriyle Türkiye’nin toplumsal sarsıntılarına ışık tutmaya çalışıyor.
Kaynaklar:
*https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-40084881
*Kedi the cats of İstanbul
*https://film.iksv.org/tr/otuzsekizinci-istanbul-film-festivali-2019/kopek-filmi
*Stray — Dogwoof Sales
