Çok mu kilo aldım, çok mu zayıfladım… Boyuma ve yaşıma göre kaç kilo olmalıyım? Bu ve benzeri soruları siz de kendinize soruyorsanız, ideal kilo hesabı için içeriğimize göz atmak isteyebilirsiniz.
Hepimiz birbirimizden farklıyız; yaşımız, boyumuz, yaşadığımız coğrafya, beslenme alışkanlıklarımız, yaşam rutinimiz, sağlık öykümüz farklı… Tüm bu farklılıkları göz önünde bulundurduğumuzda tek bir ideal kilodan bahsetmek mümkün değil.
Hiçbir vücut ölçüsü, kişinin tam sağlık durumunu veya potansiyel sağlık risklerini söyleyemez. Sağlıklı, dengeli bir diyet, egzersiz ve diğer yaşam tarzı alışkanlıkları, kişinin kilosundan bağımsız olarak sağlığını etkileyen önemli faktörler arasındadır.
Bununla birlikte sağlıklı bir yaşam için çeşitli hesaplayıcılar bize rehberlik ederek ideal kilomuzu öğrenmemize yardımcı olabilir.
Vücut Kitle İndeksi
Vücut Kitle İndeksi (VKİ), kişinin vücut ağırlığının boyunun karesine bölünmesiyle (kg/m2) hesaplanır. Hesaplamada çıkan sonuca göre kişinin mevcut kilosunun, ideal kilosuna oranı hesaplanabilir.
- 18,5 kg/m²’nin altında: İdeal kilonun altında
- 18,5 kg/m² ile 24,9 kg/m² arasında: İdeal kiloda
- 25 kg/m² ile 29,9 kg/m² arasında: İdeal kilonun üstünde
- 30 kg/m² ile 39,9 kg/m² arasında: İdeal kilonun çok üstünde (obez)
- 40 kg/m² üzerinde: İdeal kilonun çok üstünde (morbid obez)
Bu hesaplama yönteminde yağ oranı, yağ ve kas dokusu gibi faktörler yer almadığı için daha detaylı bir incelemede metabolizma hızı ölçümü ve detaylı vücut analizleri de yapılarak ideal kilo hakkında bir sonuca varılabilir.
Yaşa Göre Vücut Kitle İndeksi
Yaş, yetişkinler için VKİ’de bir faktör olmasa da çocuklar için aynı şeyi söylemek mümkün değil; çünkü çocuklar yaşla birlikte büyür ve gelişir. Bu nedenle çocukların VKİ’si hesaplanırken yetişkin değerleriyle değerlendirilmemeli, bu değerler baz alınarak karşılaştırma yapılmamalı. Gençler için de benzeri bir durum söz konusu; yaşa ve cinsiyete bağlı olarak VKİ değerleri gençlerde değişiklik gösterir. Önemli olan çocuklardaki yağ oranının kontrolüdür ki, fazla yağlanma çocuğun gelişimini etkileyerek ve gelecekte ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
2-19 yaş aralığında Vücut Kitle İndeksi hesaplamak için kişi ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi’nin çocuklar ve gençler için hesaplayıcısı kullanılabilir.
Bel-Kalça Oranı (WHR)
Bir kişinin WHR değeri, bel ölçüsü ile kalça ölçüsünü karşılaştırır. Yüksek WHR, karın boşluğunda bulunan ve birçok ana organı çevreleyen yağ olan visseral yağ seviyesinin daha yüksek olmasıyla ilişkilidir. Bu nedenle WHR, diğer sağlık durumu değerlendirmeleriyle birlikte ele alındığında potansiyel sağlık risklerini anlamak için yararlı bir araç olabilir.
WHR Ölçümü
WHR’yi hesaplamak için belin etrafı en dar yerinden, genellikle göbek deliğinin hemen üstünden ölçülür; sonra bu ölçüm kalçanın en geniş kısmındaki ölçüye bölünür.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre;
- Erkeklerde: WHR’nin 0,9’un üzerinde olması
- Kadınlarda WHR’nin 0,85’in üzerinde olması
abdominal obeziteyi tanımlar.
Bununla birlikte, VKİ’de olduğu gibi, WHR’nin de sınırlamaları vardır. Örneğin, bu ölçü bir kişinin toplam vücut yağ yüzdesini veya kas-yağ oranını doğru bir şekilde hesaba katmaz.
Bel-Boy Oranı
Bel-boy oranı (WtHR) kişinin bel çevresi ile boyunu karşılaştırır. WtHR’yi hesaplamak için bel ölçüsü boy ölçüsüne bölünür.
Bel ölçüsünü dikkate alan ölçümler, bireyin sağlık riskleri hakkında fikir vermeye yardımcı olabilir. Yapılan bir çalışma, 0,52 veya daha yüksek WtHR’nin önemli ölçüde daha kısa yaşam süresi ile ilişkili olduğu sonucuna vardı. Buna göre, 0,7 WHtR’ye sahip 30 yaşındaki bir erkek ortalama yaşam süresinden 7,2 yıl, aynı yaşta ve aynı WHtR’ye sahip bir kadın ise 4,6 yıl daha az yaşayabilir.
Vücut yağ yüzdesi
Vücut yağ yüzdesi, bir kişinin yağ ağırlığının toplam ağırlığına bölünmesiyle elde edilir. Erkekler ve kadınlar için yaklaşık değerlerin yanı sıra ideal toplam yağ yüzdesi kişinin vücut tipine veya aktivite düzeyine bağlı değişebilir.
Etkinlik seviyesi Erkek vücut tipi Kadın vücut tipi
Sporcular 6-13% 14-20%
Sporcu olmayanlara uygun 14-17% 21-24%
Kabul edilebilir 18-24% 25-31%
Obezite 25 veya daha fazla 32 veya daha fazla
Vücut yağı nasıl ölçülür?
Vücut yağ yüzdesini ölçmenin farklı yolları bulunuyor.
- Hava yer değiştirmesini ölçen hava dansitometrisi
- Çift enerjili x-ışını absorpsiyometrisi
- Bilgisayarlı tomografi
- Manyetik rezonans görüntüleme
gibi yöntemlerle ölçüm yapılarak makul bir değerlendirme yapmaya yarayacak sonuçlara ulaşılabilir.
Yukarıda bahsettiğimiz ölçüm araçları mevcut durumunuzu değerlendirmenin farklı yollarıdır; bunlardan elde edilen sonuçları birleştirmek, ideal ve sağlık için kabul edilir kiloda olduğunuzu belirlemek için işinize yarayabilir.
Kaynak: www.medicalnewstoday.com
