Röportaj: Yaprak Özer
Prof. Dr. Talat Çiftçi’yle buluştum. Zenginleştiğim sohbetlerden birini gerçekleştirdik, paylaşmaktan keyif duyuyorum. Çiftçi’nin İTÜ Kimya Mühendisliği, ABD Rutgers Üniversitesi Biyokimya Mühendisliği master ve doktora çalışması, Chapman Üniversitesi’nden İş İdaresi yüksek lisansı, Işık Üniversitesi’nden Sanat Bilimi doktora çalışması var. ABD’de Bristol Myers, Türkiye’de Pakmaya, Eczacıbaşı, Bozlu Holding gibi kurumlarda görev almış. Bahçeşehir Üniversitesi Rektör Yardımcılığı, Stanford Üniversitesi ile Robotik Laboratuvarı’nın kuruluşunda liderlik üstlenmiş. Halen Altınbaş Üniversitesi Rektör Yardımcısı. Patenti ve yayınlanmış kitabı (Yaşamsal Satranç) da tabii ki anılmayı hak ediyor. Kim bilir ne kadar çok konuyu da atlıyorum.
Söyleşimizi klasik bir ana fikre sığdırmanın mümkün olmayacağını baştan biliyordum. Tahmin ettiğim gibi de oldu. Sanat ve nörobilim konusunu, büyük haksızlık olsa da aralara sıkıştırmaya kalktım, omurgayı sağlam tutayım diye iklim krizine çıpa attım.
Söyleşimizden satırbaşları bu sayfada, izlemek isteyenler için tamamı youtube‘da.
*Türkiye’nin kaderinde yağış azalması ve kuraklık var.
*Çok boğaz beslemek zorunda olan bir ülkeyiz.
*Yer altı suları kimi yerde 5-10-20 metre aşağıya çekiliyor, yerine konulabilmeleri için binlerce yıl gerek.
*İç Anadolu’da ve denize yakın bölgelerde yer altı suları azalıyor, tuzlu suyun yer altı sularına karışma ihtimali ortaya çıkıyor.
*Tarımda ciddi bir problem var bölgenin iklim ve su şartlarına uygun tahıl veya ürünler seçilmiyor.
*Şehirlerde insanlar ile etrafındaki tarım alanlarını su ile beslemek çok zorlaşacak.
*Havza bazlı kalkınma – tarım – yerleşim planı yapılması gerek.
*Bereketli Hilal’de ağaç kalmadı, bereketsiz oldu.
*Sadece Karadeniz’in Doğu Karadeniz kısmında ciddi yağış potansiyeli devam ediyor. Güneyde Antalya, Fethiye, Muğla o civarlarda yağışlı bölge kalacak gibi gözüküyor, Doğu Anadolu’da da yüksek dağların olduğu yerlerde de olacak ama…
*Osmanlı’nın, Muhteşem Yüzyılı’nın sonuna gelmesinde iklim değişikliğinin ilginç etkisi var. Osmanlı iklim krizi yaşadı; orduları, vatandaşları zayıfladı.
*Havza bazında insan yerleşimi, suyun seyahati, tarım ürünlerinin taşıması hesaba katılmalı.
*Almanya’yla yaklaşık nüfusa sahibiz, Almanya’da, 3 milyon üniversite öğrencisi, bizde 8 milyon üniversite öğrencisi var aradaki 5 milyon Almanya’da meslek liselerine gidiyor.
*Nobelli bilim insanları, İslam dünyasının bilim insanlarının en belirgin özelliği, el-göz koordinasyonu gerektiren işleri ve hobileri olmasıydı.
*El-göz koordinasyonu beyinde çok geniş bir alanı uyarıyor.
*Eğitim sisteminde Havza Yönetimi gibi ülke istihdam potansiyeline göre eğitim konuşmalıyız.
*Gıda, su, beyin stratejik ürünler. *Gençleri heba ediyor; satranç yerine dama oynuyoruz.
*5-10 dakika bir web sitesine girip; bir konuyu okurken bir çaydanlık ısıtacak kadar enerji harcıyormuşum.
* 1 km yol gitmek 200-250 gram karbondioksit üretilmesine sebep oluyor. Tek bir mail 4 gram karbondioksit üretiyor…
