Pek çoğumuz kişilik testleri yaptırmaya bayılıyor. Peki sizce kişilik tipi testle ortaya çıkar mı? Kişiliğiniz sizi benzersiz kılan şeydir. İlgi alanlarınız, yetenekleriniz, temel özellikleriniz ve duygusal kalıplarınız da dahil olmak üzere dünyaya nasıl tepki vereceğinizi belirleyen kalıcı davranışlarınız ve özelliklerinizdir. Kişiliğiniz, davranışlarınızı ve başkalarıyla olan etkileşimlerinizi yönlendirmenize yardımcı olur.
Psikoloji alanında farklı kişilik tiplerini ve bunların nasıl geliştiğini açıklayan çeşitli teoriler var. Peki kişilik tipleri gerçek midir? Özetle; karmaşık bir durum! Gelin detaylara bakalım…
Kişilik gelişimi o kadar karmaşıktır ki, büyük olasılıkla sadece birkaç kişilik tipinde doğru bir şekilde kategorize edilemez. Kişilik bir spektrum olarak kabul edilir ve çoğu insan herhangi bir kategoriye tam olarak uymaz.
Kişilik tiplerinin arkasında herhangi bir bilim var mı?
Psikologlar uzun zamandır sağlıklı kişilik tiplerini birbirinden ayırmaya çalışıyorlar. Bu, zaman içinde öznel gözlemlerin yanı sıra kişilerin aktardıkları bilgilere güvenmeyi de gerektirir.
Birkaç farklı kişilik tipi teorisi var, ancak en iyi bilinenlerden bazıları Myers-Briggs Tip Göstergesi (MBTI), A-D Tipleri ve Enneagram modeli.
Myers-Briggs Tip Göstergesi (MBTI)
Bu öz bildirim anketi, dört karakter “tercihi” ile özdeşleşmenize dayalı olarak farklı kişilik tiplerini gösterdiğini iddia ediyor. Bu tercih seçeneklerinin farklı kombinasyonları 16 kişilik tipiyle sonuçlanıyor.
Bilimsel dayanağı olmayan ve 1940’larda oluşturulan MBTI, filozof Carl Jung’un kişilik tipleri teorisine dayanıyor. O dönemde amacı, insanların kendilerini daha iyi anlamalarına ve kişiliklerinin güçlü ve zayıf yönlerine uygun meslekleri seçmelerine yardımcı olmaktı.
Anket dört tercih ölçeğine dayanıyor:
- Dışadönüklük / içedönüklük
- Düşünme / hissetme
- Algılama / sezgi
- Yargılama / algılama
MBTI’da sonuçlar genellikle tutarsız olabiliyor, öyle ki bireyler testleri tekrar yaptıklarında farklı sonuçlar alınabiliyor.
Kişilik Tipleri A, B, C, D
Bu dört kişilik tipi ilk olarak antik Yunan’da Hipokrat tarafından tanımlanmış. Daha sonra davranış türlerinde dramatik farklılıklar olduğunu fark eden iki kardiyolog tarafından yeniden düzenlenmiş.
Tip A: Rekabetçi, çalışkan, agresif olma eğiliminde ve kalp sorunları yaşama olasılığı daha yüksek.
B Tipi: Daha rahat ve sabırlı olma eğiliminde ve kalp sorunları yaşama olasılığı daha düşük.
C Tipi: Daha kesin, mantıklı ve detay odaklı.
D Tipi: Kötümser ve endişeli olma eğiliminde.
Bu kişilik tipleri genel davranış kalıplarını anlamlandırmak için yardımcı olabilir, ancak insanlar birden fazla kişilik tipinin özelliklerini de sergileyebilir.
Enneagram modeli
Bu model ise insanların kendilerini keşfetmelerine ve yaşamda anlam bulmalarına yardımcı olmak için eski geleneklere dayanıyor. Stresi ve büyümeyi temsil eden kesişen çizgilerden oluşan dairesel bir model. Çeşitli yaşam zorluklarına nasıl tepki vereceğinizi temsil etmek için bütünleşme ve parçalanmayı kullanıyor. Daire üzerindeki her nokta, 1’den 9’a kadar numaralandırılmış bir kişilik tipini temsil ediyor.
Enneagram modelinin geçerliliği konusunda yeterli araştırma yok, ancak kişisel ve ruhsal gelişimde yardımcı olduğu iddia ediliyor.
Kişiliğinizi neyin belirlediğini biliyor muyuz?
Kişilik gelişimi karmaşık bir süreç. Bireysel kişiliğiniz, genetiğiniz ve çevreniz arasındaki etkileşime dayalı olarak gelişiyor. İkizler üzerinde yapılan çalışmalar, kişilik özelliklerinin yaklaşık %30 ila %60 oranında kalıtsal olduğunu ortaya koyuyor.
Kişilik testlerini neden seviyoruz?
Kişilik testleri çoğu zaman hatalı olsa da, insanlar bu testleri yaptırmayı seviyorlar. Peki ama neden? Özetle, “kendini keşfetme” merakı…
Belki de kendiniz hakkında yeni bir şeyler öğrenmek istiyorsunuz. Ancak, kendi kendine bildirilen bir kişilik testinde bunun gerçekleşmesi pek olası değil. Kendinize bakış açınızı değiştirmek yerine zaten farkında olduğunuz özellikleri doğrulama olasılığı daha yüksek.
İnsanlar kendilerini kategorize etmeyi seviyorlar. Bu, kendinizden daha büyük bir şeye ait olma duygusunu beslemeye yardımcı olur. Bir kişilik testinin sonuçlarını aldığınızda, kabul edilebilir bir kişilik aralığına uyduğunuzdan veya özel bir gruba ait olduğunuzdan emin olup mutlu hissedebilirsiniz.
Bazıları kişilik testlerinin diğer insanları daha iyi anlaya yardımcı olabileceğine de inanır. Ancak birinin kişiliğini dışarıdan anlamaya çalışmak, basmakalıp yargılara dayanmanıza neden olabilir.
Dolayısıyla, eğlenceli bir oyalanma olarak kişilik testleri yapmaktan hoşlanıyorsanız, bunda bir sakınca yok. Ancak bu testlerin size kendiniz veya başkaları hakkında gizli gerçekleri söylemesini umuyorsanız, sizi hayal kırıklığına uğratmaları muhtemel.
Kaynak: https://www.healthline.com/
