Olimpiyat, Avrupa şampiyonaları, Unicorn’lar, ihracat şampiyonluklarımızdan başımızı kaldıramıyoruz… sözü edilmeyen ya da mümkünse az dile gelen “nadir” birinciliklerimizi derledim, hazır mısınız… “Nadir Birincilikleri” olan Türkiyeli “biricik” dostlarım ricam o ki, bu yazıya zaman ayırın ve paylaşın.
Müsilajla başladı şaşkınlığımız… yangınlarla devam etti acımız… selle çıktık zirveye… deprem zaten kapıda! Bir de umarsızca tükettiğimiz plastikler var, gururla ithal ettiğimiz zengin çöpü ki, konumuz bu!
Sessiz bir kahramanla tanıştım, acı ama gerçekleri anlattığı için çok mutluyum, dinlerken kahroldum, küçüldüm, bir nevi tükendim… suçluyum, bilgisizim, umarsızım… gördüm!
Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Görevlisi. Konumuz mikro plastik. Çöp… çöp ithalatı, mikro plastiklerin yarattığı tehdit. Aktif bir akademisyen. Yorumla değil rakamla konuşuyor. Kağıt üzerindeki afili teorileri gerçeklerimizle buluşturuyor. Uluslararası akademik ekiplerle yaptığı çalışmaları dikkatimi çekti. Konusunda Türkiye’de tek. “Maalesef” demek zorundayım. Çöp deyip geçmeyin altında dünya kadar ihtisas alanı var. Sayıları az da olsa onun gibi çalışan farklı uzmanlıklarda önemli bulgularla gerçekleri ortaya koyan başka yürekli akademisyenlerimiz de var.
Gündoğdu, nadir birinciliklerimizin peşinde; Akdeniz’de, Marmara’da ve hatta Karadeniz’de balıkların sistemlerindeki plastiğini ölçüyor… Afiyetle yiyoruz ya… Bitmedi, pandemide kendimizi maskeyle koruyor, ellerimizi ıslak mendillerle siliyoruz ya. Ne de iyi yapıyoruz! Üzerinde çalıştığı ve yakında sonuçları yayınlanacak küresel çalışmanın Türkiye ayağı birinciliğe aday. Maskeleri ne miktarda ve nasıl yok ettiğimiz sanatçı ruha sahip necip vatandaşlarımızın başkaca meziyetlerini de gösterecek: maskeyi atmanın bin çeşidi: asarak, burarak, sıkıştırarak, kazarak, yapıştırarak, sallandırarak ve daha nice metotla…
Anne karnında, plasentada… insan beyninde plastik çıkıyor. Bir sürü canlı plastik yüzünden hayatını kaybediyor.
- 2018’in sonunda 418 bin ton çöp ithal ettik.
- 2020 yılında 772 bin ton plastik çöp ithal edilmiş.
- Yılda 32 milyon ton “belediye çöpü” üretiyoruz.
- Çöpümüzün ortalama yüzde 10’u plastik.
- Kendi çöpümüzün yüzde 10’unu bile toplayamıyoruz.
- 350-400 bin ton civarında toplama kapasitemiz var.
- İthal ettiğimiz plastiğin kontaminasyon seviyesi çok yüksek.
- Avrupa’nın en fazla plastik üreten 2. ülkesiyiz.
- En çok “plastik çöp” üreten 4. ülkeyiz Avrupa’da.
- En çok çöp ithal eden 1. ülkeyiz.
- Akdeniz’i en fazla plastikle kirleten ülkeyiz.
- Türkiye ürettiği belediye çöpünün yüzde 90’ını çöp depolama alanlarına gömüyor (TÜİK).
- Çöp yönetimiyle ilgili alt yapısı olan il sayısı “sıfır”.
- Övünerek ayrıştırılmamış çöpten enerji üretiyoruz, yakılarak ortaya çıkan ısıdan toksik zehirli gaz ve küller oluşuyor.
- Akdeniz’e, artık “plastik deniz” Marmara için de söyleyebiliyoruz. Karadeniz benzer bir sıkıntıyla karşı karşıya.
- 20 milyon tona yakın plastik çöp her yıl nehirler aracılığıyla denizlere dökülüyor.
- Türkiye’de 1 kilometrelik kıyı çizgisine günde 31 kilo plastik vuruyor. (plastik hafiftir, unutmayın)
- Türkiye’de çöp maske toplama işleminde bazı noktalarda 40-50 tanesi tek kerede çıkıyor, küresel rekora koşuyoruz.
Söyleşiyi www.yaprakozer.com blog sayfamdan okuyabilir, Youtube Yaprak Özer kanalından izleyebilirsiniz.
