Baş ağrısı gün içinde en sık şikayet ettiğimiz durumlardan biri. Araştırmalara göre kadınlar erkeklerden daha fazla baş ağrısı çekiyor. Yakın zamanda yapılan bir ankette katılımcılara son üç ay içinde baş ağrısı veya migrenden “biraz”, “çok” veya “hiç” rahatsız olup olmadıkları soruldu. Sonuç mu? Kadınlar erkeklerden neredeyse 3 kat daha fazla oranda “çok” rahatsız olduklarını belirttiler.
Araştırmalar baş ağrısı konusunda cinsiyetler arasındaki bu farklılığın nedeninin hormonlar olduğunu gösteriyor. Ancak başka faktörler de söz konusu… Gelin birlikte bakalım.
Kadınlar ve Migren
Migren baş ağrısının önemli bir türü. Genellikle başın bir tarafında orta veya şiddetli zonklama ile kendini gösteriyor. 15 – 49 yaş grubunda daha sık görülen migren, 4 – 72 saat sürebiliyor.
Ağrı uzmanları ergenlikten önce erkek ve kız çocuklarının migren ağrısı yaşama olasılığının eşit olduğunu belirtiyor. Ancak ergenlik çağına girildiğinde, erkekler bir adım geride kalıyor ve kızlar öne geçiyor.
New York’taki Albert Einstein Tıp Fakültesi’ndeki uzmanlar kadınların migrenden muzdarip olma olasılığının erkeklerden 2 – 3 kat daha fazla olduğunu söylüyor. Bu tür baş ağrıları kadınları en çok 30’lu yaşlarında vuruyor. Kadınların daha fazla ağrı çekmesinin bir nedeni de “iş, sosyal hayat veya aile” üçgeninde daha fazla stres yaşadıklarını ifade etmelerine bağlanıyor.
Östrojenin Rolü
Bazı migren ağrıları hormonlar tarafından tetikleniyor. Bilimsel çalışmalar da yumurtalıklar tarafından üretilen östrojen seviyelerindeki ani değişikliklerin, kadınlarda erkeklerden çok daha yaygın olan migren ağrılarının gelişiminde önemli rol oynadığı gösteriyor.
Uzmanlar “Migreni olan kadınların yarısından fazlası için migrenin başlangıcı ve zamanlaması adet döngüsünün hormonal akışıyla bağlantılıdır” diyor. Birçok kadın, östrojen seviyeleri düştükten hemen sonra, adet öncesi ve sırasında baş ağrıları yaşıyor.
Östrojen seviyelerindeki dalgalanmaların migren ağrılarını neden tetiklediği tam olarak bilinmese de östrojen hormonunun beyindeki sinir hücrelerini koruyucu ve kan akımını artırıcı etkileri dikkate alındığından hormonal değişikliklerin migreni tetiklediği sonucuna varılıyor. Ayrıca östrojen seviyelerinin inip çıkma eğiliminde olduğu hamilelik döneminde de kadınların migren sıklığında değişiklikler yaşanabiliyor.
Östrojenin dalgalanmalarının göründüğü perimenopoz sırasında migren ağrılarında sıklık ve artış görülebiliyor. Menopoz döneminden sonra hormon seviyeleri dengeleniyor ve birçok kadın ağrılarının geçmişe oranla daha az olduğunu ifade ediyor.
Baş Ağrıları ve Nedenleri
Migren dışında hafif – orta şiddette olan ve başın her iki tarafını da etkileyen “gerilim tipi baş ağrıları” yaşama olasılığı da kadınlarda erkeklerden yaklaşık 1,5 kat daha fazla. Başı acıtan, etrafından sıkı bir bant varmış gibi hissettiren bu bağrılar migren kadar olmasa da yine de oldukça rahatsız edici ağrılar.
Gerilim tipi baş ağrılarının neden kadınlarda daha yaygın olduğu net olarak bilinmemekle birlikte, ilk akla gelen nedenlerden biri stres. Bazı çalışmalar, bu baş ağrılarının adet dönemini çevreleyen günlerde kadınlarda daha sık görüldüğünü ve östrojenin yine işin içinde olabileceğini düşündürüyor.
Belki şaşıracaksınız ama erkeklerin önde olduğu bir ağrı tipi var. Başın sadece bir tarafını etkileyen ve genellikle birkaç hafta veya ay boyunca neredeyse her gün ortaya çıkan nadir ancak son derece ağrılı olan “küme tipi baş ağrısı”. Erkeklerin küme tipi baş ağrısına yakalanma olasılığının neden kadınlardan daha yüksek olduğu belirsiz olmakla birlikte araştırmalar bu ağrıların aşırı sigara veya içki içen kişilerde daha yaygın olduğunu ve erkeklerin kadınlardan genellikle daha fazla içki ve sigara içme eğiliminde olduğunu gösteriyor.
Baş ağrısı söz konusu olduğunda stres, uyku düzeni ve hormonlara ek olarak dehidrasyon, hava değişiklikleri ve ilaçlar gibi diğer potansiyel tetikleyicileri de göz önünde bulundurmak gerek. Baş ağrılarını yönetme konusunda iyi haber ise bu konuda pek çok farklı tedavi seçeneğinin olması.
