Modern tıpta heyecan veren gelişmelerden biri fekal mikrobiyota nakli. Bir başka ifadeyle, sağlıklı bir donörden alınan dışkının, alıcının kolonuna implantasyonu… Mikrobiyomun ruh halini ve ruh sağlığını nasıl değiştirdiği tam olarak anlaşılmış değil. Modern tıp desek de uygulama yeni değil; 4.yy’da Çin’de ishal tedavisinde kullanıldığı görülüyor.
Uygulama kadar ilginç olan konu; Dünya Sağlık Örgütü (WHO), depresyonun 2030 yılına kadar bir numaralı küresel hastalık nedeni sayılacağını tahmini yapıyor.
İşlem nasıl gerçekleşiyor?
Sağlıklı bir donörden alınan gaitanın, filtre ve dilüe edilerek, alıcının gastrointestinal sistemine yerleştirilmesi şeklinde tanımlanabilir. Antibiyotiğe dirençli gastrointestinal enfeksiyonun tedavisinde etkili olduğu biliniyor. Başarı oranı yüzde 90’ın üzerinde. Ucuz ve güvenli. Nörolojik ve psikiyatrik hastalıkların tedavisindeki başarılı uygulamalar bulunuyor.
Mikrobiyota neden önemli?
Bağırsaktaki bakterilerin sayı ve çeşitliliğindeki değişikliklerin, pseudomembranöz enterokolit, ülseratif kolit, alerji, Parkinson, Alzheimer, MS, depresyon, otizm, obezite, diyabet ve kansere kadar varan hastalıklara sebep olduğu düşünülüyor. Bağırsak-beyin bağlantısı hakkında bildiklerimiz ve bakterilerin zihni etkilemede oynadığı rolle fekal mikrobiyota transplantasyonu FMT (dışkı nakli) terminolojideki isimleriyle fekal bakteriyoterapi, fekal transfüzyon ve gaita transplantasyonu, ruh sağlığı araştırmalarında da ilgi uyandırdı.
Ruh sağlığıyla ilişkisi ne?
Sağlıklı bakterilere sindirim ve bağışıklık direncimize olduğu kadar zihin sağlığımız için de ihtiyaç duyuyoruz. Bağırsak ve beyin, çift yönlü bir iletişim hattı. Bu hatta iletişim sistemi bozulduğunda ruh hali, davranış ve bilişte değişiklikler olabiliyor. FMT, bağırsak bakterilerinin bileşimini değiştirerek ruh hali ve davranıştaki değişiklikleri tetikleyebiliyor. Bilim insanları, bunun psikiyatrik hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde yararlı olabileceğine ikna. Araştırmalar, depresyon ve anksiyete semptomlarında, sağlıklı mikrobiyota transplantasyonundan kaynaklanan azalma tespit ediyor. Tabii tersi de söz konusu: Mikrobiyota psikiyatrik hasta bağışçılardan sağlıklı alıcılara aktarıldığında, alıcılar depresyon ve kaygı benzeri semptom ve davranışlar geliştiriyor.
Bağırsak nasıl bir organ?
Bağırsak, mikrobiyomun bir parçasını oluşturan yüz trilyondan fazla bakteri tarafından kolonize ediliyor. Genetik yapımız gibi, mikrobiyom da kişiye özel. Stres, diyet, ilaçlar, metabolizma, düşünceler ve tüm iç ve dış faktörlerden etkileniyor. Mikrobiyomdaki rahatsızlıklar, nörolojik ve çeşitli psikiyatrik bozukluklara yol açabiliyor ya da var olanları derinleştiriyor .
Kaynak:
