Son yıllarda popülerliği artan iyileşme yöntemlerinden biri de sauna terapisi. Aslında, yüzyıllardır farklı kültürlerde farklı isimlerle sıcağın ve suyun şifacı gücünden yararlanılıyor. Dünyaca ünlü hamamlarımız da bunlardan biri elbette. Bu yazıda sauna denilince ilk akla gelen ülkelerden olan Finlandiya’daki sauna kültüründen ve saunanın sağlığa yararlarından bahsedeceğiz.
“Sauna” ismi Fince; uygulamanın kendisi binlerce yıldır Fin kültürünün ayrılmaz bir parçası olmui. En eski Fin saunaları yüksek tepelerin kenarlarına kazılmıştı, inşaat teknikleri ilerledikçe bugün aşina olduğumuz ahşap kaplı odalara dönüştüler.
Finlandiya’daki saunalar sadece banyo yapmak için değil, aynı zamanda şifa ve arınma ritüelleri için de kullanılıyor. Geleneksel olarak Fin saunaları odunla ısıtılır ve kayalarla kaplı bir ocağa sahiptir. “Löyly” olarak bilinen buhar oluşturmak için kayaların üzerine su atılır. Genellikle 80 ila 100 santigrat derece arasında değişen sıcaklıklarla ılık tutarlar. Sauna Fin kültürünün o kadar önemli bir parçası ki, 2020 itibarıyla sadece 5,5 milyon nüfuslu bu ülkede 3,3 milyon sauna bulunuyor.
Isı terapisinin sağlığa faydaları dünya çapında kabul görmeye başladıkça, saunalar da dünya çapında popüler hale geldi. Kuru ısı kullanan geleneksel saunaların dışında kızılötesi saunalar hava yerine vücudu ısıtmak için kızılötesi ışık kullanıyor. Her iki yöntem de vücudu terlemeye ve detoksifikasyona teşvik eder, kalp atış hızını artırır.
Sauna Terapisinin Faydaları
Kardiyovasküler Sağlık: Birçok çalışma düzenli sauna kullanımının kardiyovasküler sağlıkta iyileşme ile ilişkili olduğunu gösteriyor. Mayo Clinic Proceedings’de yayınlanan 2018 tarihli bir çalışmada, araştırmacılar düzenli saunanın hipertansiyon, kardiyovasküler hastalık ve nörobilişsel hastalık riskinde azalma ile ilişkili olduğunu bulmuşlar. Saunadaki yüksek sıcaklık kan damarlarının genişlemesine neden olarak kan akışının iyileşmesine ve kan basıncının düşmesine yol açıyor.
Ayrıca, 2015 yılında JAMA Internal Medicine’de yayınlanan bir çalışmada, haftada 4-7 kez sauna kullanan erkeklerin, haftada bir kez kullananlara kıyasla 20 yıllık bir çalışma süresi boyunca kardiyovasküler hastalıklardan ölme riskinin %50 daha düşük olduğu buldu.
Kas İyileşmesi ve Ağrı Azaltma: Düzenli fiziksel aktivitelerde bulunan ve egzersiz yapan kişiler için sauna terapisi kasların iyileşmesi açısından son derece faydalı olabilir. Journal of Science and Medicine in Sport’ta 2015 yılında yapılan bir çalışma, egzersiz sonrası saunanın dayanıklılık sporcularında kas ağrısını (DOMS) azaltmaya yardımcı olduğunu gösterdi.
Fibromiyalji ve romatoid artrit gibi kronik ağrı rahatsızlıkları olan bireyler için de sauna, ilişkili ağrıyı hafifletebilir.
Sağlık Desteği: Sauna terapisinin ruh sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğunun gösterilmiş olması belki de hiç şaşırtıcı değildir. Ama neden? Isıya maruz kalmak, beyinde doğal ağrı kesici ve ruh hali yükseltici işlevi gören kimyasallar olan endorfinlerin salınmasına yol açar. Complementary Therapies in Clinical Practice’de 2018 yılında yayınlanan bir çalışma, kızılötesi sauna kullanımının hafif depresyonu olan hastalar üzerinde antidepresan etkileri olduğunu gösterdi.
Dahası, sauna terapisi nörobilişsel hastalıklarda koruyucu bir rol bile oynayabilir. Mayo Clinic Proceedings’de 2018 yılında yapılan yukarıda bahsedilen çalışma, düzenli sauna kullanımının Alzheimer hastalığı ve bunama riskinde azalma ile ilişkili olduğunu da gösterdi.
Bağışıklık ve Detoksifikasyon: Saunadan gelen ısı, enfeksiyonlarla mücadelede çok önemli olan beyaz kan hücrelerinin üretimini uyarır. Journal of Human Kinetics’te 2018 yılında yayınlanan bir çalışma, düzenli sauna seanslarının beyaz kan hücresi sayısında artışa neden olduğunu ve bunun da bağışıklık sistemi üzerinde olumlu bir etkiye işaret ettiğini ortaya koydu. Kronik ağrı ve yorgunluk sendromu olan hastaların sürekli kızılötesi sauna terapisinden sonra ağrı ve semptomlarda önemli bir azalma yaşadıklarını gösterdi.
Fonksiyonel tıp perspektifinden bakıldığında, detoksifikasyon süreci genel sağlık için çok önemlidir. Terleme, vücudun toksinleri atmasının doğal yollarından biridir. Çevre ve Halk Sağlığı Dergisi’nde 2011 yılında yapılan bir incelemede, ağır metaller de dahil olmak üzere toksinlerin terimizle atılabildiği ve bu nedenle sauna terapisinin detoksifikasyona yardımcı olmak için önemli olduğu ifade edildi.
Sonuç olarak, yüzyıllardır süregelen sauna banyosu uygulamasının kapsamlı bilimsel kanıtlarla desteklenen sayısız faydası bulunuyor.
Kaynak: https://medium.com/@mikestonemd
