Bilim insanları, beynimizin biz uyurken hafızamızı pekiştirmek ve güçlendirmek için çalıştığı konusunda uzun zamandır hemfikir olsalar da bu sürecin her gece nasıl işlediği hala tartışma konusu. Yeni bir araştırma, beynin uyku sırasında hafızayı nasıl pekiştirdiğine ilişkin baskın bilimsel teoriyi destekleyen ilk fizyolojik kanıtı ortaya çıkardı.
Araştırmacılar, uyku döngüsünün kilit bir zamanında hedeflenen derin beyin uyarımının hafıza konsolidasyonunu iyileştirdiğini tespit etti. Araştırma ekibi bu çalışmanın, bir gün Alzheimer hastalığı gibi hafıza bozuklukları yaşayan hastalara nasıl yardımcı olabileceği konusunda önemli yeni ipuçları sunduğuna inanıyor.
Nasıl oluyor?
Beynin uyku sırasında yeni bilgileri uzun süreli anılara nasıl dönüştürdüğüne dair mevcut teoriye göre, hipokampus (beynin hafıza merkezi) ile serebral korteks (muhakeme ve planlama gibi daha yüksek beyin işlevleriyle ilişkili başka bir beyin bölgesi) arasında bir tür “gece diyaloğu” gerçekleşiyor. Bu diyalog, beyin dalgalarının çok yavaş olduğu ve beyin bölgelerindeki nöronların hızla ateşlenme ile sessizlik arasında gidip geldiği derin uyku evresinde gerçekleşiyor.
Çalışmaya katılan uzmanlar, 18 epilepsi hastasının beyinlerindeki elektrotları kullanarak bu hafıza-uyku teorisini test ettiler. Bu elektrotlar, hastane yatışları sırasında nöbetlerinin kaynağını belirlemeye yardımcı olmak için hastaların beyinlerine yerleştirilmişti.
Araştırma detayı
Bu proje iki gece ve sabah boyunca yürütüldü. Yatmadan önce her katılımcı, Marilyn Monroe ya da Jack Nicholson gibi kolayca tanınabilen yıldızlar da dahil olmak üzere 25 ünlünün ve hayvanların fotoğraf eşleştirmelerini inceledi. Ekip daha sonra grubu hangi ünlünün hangi hayvanla eşleştirildiğini hatırlama kapasiteleri konusunda test etti ve ardından rahatsız edilmeden uyudukları bir gecenin ardından ertesi sabah aynı testi tekrarladı.
İkinci gece ise katılımcılar uyumadan önce yine 25 yeni hayvan ve ünlü eşleştirmesi izledi. Ancak bu sefer, hastalar gece boyunca hedefe yönelik elektrik stimülasyonu aldılar. Elektrik stimülasyonunu sağlamak için araştırmacılar, orkestra şefine benzetilen gerçek zamanlı bir kapalı döngü sistemi oluşturdu. Bu sistem beynin elektrik sinyallerini “dinliyor” ve hastalar derin uyku dönemine girdiklerinde, hızla ateşlenen nöronlara senkronize bir şekilde “çalmaları” talimatını veren hafif elektrik darbeleri gönderiyor.
Her hasta, elektrik stimülasyonu ile bir gece uyuduktan sonra, rahatsız edilmeden uyudukları geceye kıyasla hafıza testlerinde daha iyi performans gösterdi. Önemli elektrofizyolojik belirteçler de bilginin hipokampüs ile korteks arasında aktığını ve hafıza konsolidasyonunu destekleyen önemli fiziksel kanıtlar sağladığını gösterdi.
Araştırmacılar, “Bilginin beyinde daha kalıcı depolama yerlerine aktığı bu otoyolu geliştirdiğimizi gördük” diyorlar.
Önceki yıllarda elektriksel uyarımın hafızayı güçlendirebileceğini gösteren başka bir çalışma da yapılmıştı. O zamandan beri, derin beyin stimülasyonunun hafızayı nasıl geliştirebileceğine dair araştırmalar devam ediyor. Şüphesiz bizi çok daha ilginç araştırmalar bekliyor. Çalışma Nature Neuroscience dergisinde yayımlandı.
Kaynak: https://studyfinds.org/
