Her yıl havaların ısınmaya başlamasıyla birlikte besin zehirlenmeleri vakalarında artış yaşanır. Zira hava sıcaklığına bağlı olarak pek çok besinde kışa göre mikroorganizmalar daha hızlı üremeye başlar dolayısıyla da besinler daha çabuk bozulur. Bozuk gıdalar ise zehirlenmelere yol açar. Aslında besinlerin hepsi mikroorganizmalar içerir. Ancak üreticiden tüketiciye kadar uzanan zincirde hayvanların kesim işlemlerinde hijyenik koşulların yerine getirilmemesi, besin pastörizasyonunun tam olarak gerçekleştirilmemesi, paketlemenin sağlıklı koşullarda yapılmaması, gıdaların doğru koşullarda nakledilmemesi, besinlerin uygun yöntemlerle pişirilmemesi, gıdaların pişirildikten sonra dolapta muhafaza edilmemesi ya da dolaptan çıkartılarak tekrar tekrar ısıtma işlemine maruz bırakılmasına bağlı olarak besinlerdeki mikroorganizmalar çoğalır ve toksin salgılamaya başlarlar. Bu toksinler de besin zehirlenmelerine neden olur. Bunun yanı sıra yaz aylarında sinekler ve böcekler de zararlı maddeleri gıdalara bulaştırarak besin zehirlenmelerine neden olabilir.
Yaz aylarında besin zehirlenmelerinin büyük bir çoğunluğu hayvansal gıdalar nedeniyle meydana gelir. Özellikle yazın ferahlamak için sıkça tercih edilen dondurmalar dikkatli tüketilmesi gereken gıdaların başında gelir. Zira dondurmanın temel maddesi süttür. Uygun koşullar gözetilerek imal edilmemiş ya da doğru koşullarda saklanarak tüketiciyle buluşmamış dondurmalar zehirlenmelere davetiye çıkarır.
Zehirlenme belirtileri nelerdir?
Kimi zaman aynı yiyecekleri tüketmemize rağmen zehirlenme belirtileri herkeste görülmeyebilir. Zira bağışıklık sistemi zayıf olanlar, hamileler, bebekler ve yaşlılar besin kaynaklı zehirlenmelere karşı daha hassastır. Bunun yanında besin zehirlenmelerinin şiddeti, tüketilen besinin ne ölçüde bakterilere maruz kaldığı, tüketilen miktar ve kişinin söz konusu bakteriye karşı ne ölçüde duyarlı olduğuna göre değişir. Besin zehirlenmeleri mide bulantısı, karında ağrı ve kramp, kusma, kanlı ya da kansız ishal ile kendini gösterir. Etkilerin şiddeti minimum 30 dakika maksimum 72 saat içinde kendisini gösterir.
Besin zehirlenmesinin yaşandığı süreçte doğru beslenmek son derece önemlidir. Zehirlenme yaşamış biri bu süreçte yıpranmış olan bedenini yeniden onarma ve etkileri hafifletme yoluna gitmelidir. Uzmanlar bu dönemde haşlanmış patates, yoğurt, ayran, peynir, pirinç lapası ve suyun bolca tüketilmesini öneriyorlar. Bağırsak hareketliliğini artıran çiğ sebze, kayısı, üzüm gibi gıdalar da ise bu dönem için önerilmiyor.
Besin zehirlenmelerinden korunmak için neler yapılmalı?
- Öncelikle besinleri güvenilir yerlerden satın almak gerekiyor. Ürünleri satın alırken mutlaka üretici bilgilerine, son kullanma tarihine ve etikette belirtilen saklama koşullarına uygun şekilde saklanıp saklanmadığına dikkat edilmeli.
- Ürünlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından yetki almış üreticilere ait olup olmadığı da kontrol edilmeli.
- Eğer süt ve süt ürünleri alınacaksa mutlaka pastörize olanlar tercih edilmeli.
- Dondurulmuş gıdaları alırken ambalajı yırtılmış, içinde buz kristalleri olan ürünler kesinlikle alınmamalı.
- Çözdürme işlemi mutlaka oda sıcaklığında yapılmalı ve bir kere çözdükten sonra gıdalar bir daha dondurulmamalı.
- Çapraz bulaşmayı engellemek adına buzdolabında çiğ gıdalarla pişmiş gıdalar ayrı raflarda muhafaza edilmeli.
- Yemekler tek seferde tüketilecek şekilde pişirilmeli. Artan yemekler ise bir kereden fazla ısıtılmamalı.
- İçme suları güvenilir olduğuna emin olunan yerlerden alınmalı. Güvenliğinden emin olunmayan yerlerden alınan sular ise mutlaka kaynatıldıktan sonra içilmeli.
- Sebze ve meyveler iyice yıkandıktan sonra kullanılmalı. Kimyasal artıklardan arındırmak adına mümkünse yıkama suyuna sirke ilave edilmeli.
- Konserve alınıyorsa kutusunun ezik, kapağının şiş olmamasına dikkat edilmeli.
